Dựa trên mức độ tương đồng về nhiều đặc điểm, các nhà khoa học đã thiết lập được mối quan hệ họ hàng gần gũi với một số loài vượn. Show Ví dụ: bàn tay năm ngón đã xuất hiện cách nay khoảng 300 triệu năm, cằm xuất hiện cách nay khoảng 5 triệu năm 1.2 Các dạng vượn người hóa thạch và quá trình hình thành loài ngườiCác bằng chứng hóa thạch cho thấy, người và các loài linh trưởng châu Phi (tinh tinh) có chung tổ tiên (cách đây khoảng 5 – 7 triệu năm). Cây phát sinh dẫn đến hình thành loài người là một cây có rất nhiều cành bị chết, chỉ còn lại một cành duy nhất là loài người hiện đại – Homo sapiens. Các bằng chứng hóa thạch cho thấy loài xuất hiện sớm nhất trong chi Homo là loài Homo habilis (người khéo léo) đã có bộ não phát triển (575 cm3) và biết sử dụng công cụ bằng đá.H. habilis tiến hóa thành nhiều loài khác, trong đó có Homo erectus (người đứng thẳng) – hình thành cách đây khoảng 1,8 triệu năm và tuyệt chủng cách đây 200000 năm. Nhiều nhà khoa học cho rằng từ H. erectus đã hình thành nên loài người hiện đại (Homo sapiens) cũng như một số loài khác, trong đó có H. neanderthalensis (người Nêanđectan) đã bị tuyệt chủng cách đây khoảng 30000 năm. Hiện nay, có 2 giả thuyết về địa điểm phát sinh loài người:
2. Người hiện đại và sự tiến hóa văn hóaSo sánh bộ não của Homo sapiens và người ngày nay, không có sự sai khác về kích thước. Người hiện đại có bộ não phát triển, phát triển tiếng nói, bàn tay khéo léo, linh hoạt hơn → chế tạo công cụ lao động tinh xảo hơn. Thông qua tiếng nói, chữ viết con người trao đổi thông tin và tiến hóa văn hóa Nhờ có tiến hóa văn hóa mà con người đã nhanh chóng trở thành loài thống trị trong tự nhiên, có ảnh hưởng nhiều đến sự tiến hóa của các loài khác và có khả năng điều chỉnh chiều hướng tiến hóa của chính mình. 3. Một số bài tập vận dụngCâu 1. Khi nói về sự phát sinh loài người, điều nào sau đây không đúng?
Câu 2. Đặc điểm bàn tay năm ngón đã xuất hiện cách đây
Câu 3. Hoá thạch cổ nhất của người H. sapiens được phát hiện ở đâu?
Câu 4. Dạng vượn người nào sau đây có quan hệ họ hàng gần gũi với người nhất?
Câu 5. Dạng vượn người hiện đại có nhiều đặc điểm giống người nhất là
Câu 6. Đặc điểm nào sau đây là cơ quan thoái hoá ở người?
Câu 7. Loài cổ nhất và hiện đại nhất trong chi Homo là:
Câu 8. Nghiên cứu nào không phải là cơ sở cho giả thuyết về loài người hiện đại sinh ra ở châu Phi rồi phát tán sang các châu lục khác?
Câu 9. Nội dung chủ yếu của thuyết “ra đi từ châu Phi” cho rằng
Câu 10. Điểm khác nhau cơ bản trong cấu tạo của vượn người với người là
Câu 11. Sọ người có đặc điểm gì chứng tỏ tiếng nói phát triển?
Câu 12. Sau khi tách ra từ tổ tiên chung, nhánh vượn người cổ đại đã phân hoá thành nhiều loài khác nhau, trong số đó có một nhánh tiến hoá hình thành chi Homo. Loài xuất hiện đầu tiên trong chi Homo là
Câu 13. Dạng người biết chế tạo công cụ lao động đầu tiên là:
Câu 14. Đặc điểm nào là không đúng đối với vượn người ngày nay?
Câu 15. Vượn người ngày nay bao gồm những dạng nào?
Câu 16. Dạng người vượn hoá thạch sống cách đây:
Câu 17. Những điểm khác nhau giữa người và vượn người chứng minh
Câu 18. Những điểm giống nhau giữa người và vượn người chứng minh
Câu 19. Phát biểu nào sau đây là không đúng với quan niệm tiến hoá hiện đại?
Câu 20. Đặc trưng cơ bản ở người mà không có ở các loài vượn người ngày nay là
Câu 21. Khi nói về quá trình phát sinh loài người, phát biểu nào sau đây là không đúng?
Câu 22. Một số đặc điểm không được xem là bằng chứng về nguồn gốc động vật của loài người:
Câu 23. Bằng chứng quan trọng có sức thuyết phục nhất cho thấy trong nhóm vượn người ngày nay, tinh tinh có quan hệ gần gũi nhất với người là
Câu 24: Khi nói về sự phát sinh loài người, ta có các phát biểu sau: I. Loài người xuất hiện tại kỉ thứ 3 của đại Tân sinh. II. Tiến hóa xã hội là nhân tố chủ đạo trong sự phát triển của con người ngày nay. III. Các bằng chứng hóa thạch cho thấy loài xuất hiện sớm nhất trong chi Homo là loài Homo erectus. IV. Giả thuyết “ra đi từ châu Phi” cho rằng người Homo erectus từ châu Phi phát tán sang các châu lục khác rồi hình thành nên Homo sapiens. V. Nhờ tiến hóa văn hóa con người có khả năng gây ảnh hưởng đến sự tiến hóa của loài khác và điều chỉnh chiều hướng tiến hóa của chính mình. Số phát biểu đúng là: Câu 25: Có bao nhiêu đặc điểm sau đây chỉ xuất hiện ở người hiện đại Homo sapiens mà không có ở các dạng người tổ tiên? (1) Có đời sống văn hóa và tôn giáo. (2) Biết sử dụng lửa để nấu chín thức ăn. (3) Dáng đứng thẳng. (4) Biết chế tác và sử dụng công cụ lao động. (5) Có lồi cằm. (6) Chi năm ngón. ĐÁP ÁNCâu 1: Đáp án B Câu 2: Đáp án D Câu 3: Đáp án A Câu 4: Đáp án A Câu 5: Đáp án A Câu 6: Đáp án C Câu 7: Đáp án D Câu 8: Đáp án A Câu 9: Đáp án A Câu 10: Đáp án C Câu 11: Đáp án A Câu 12: Đáp án A Câu 13: Đáp án B Câu 14: Đáp án B Câu 15: Đáp án B Câu 16: Đáp án B Câu 17: Đáp án A Câu 18: Đáp án A Câu 19: Đáp án D Câu 20: Đáp án B Câu 21: Đáp án B Câu 22: Đáp án A Câu 23: Đáp án A Câu 24: Đáp án B (II, V) Câu 25: Đáp án B (1, 5) Text ẩn Giáo viên biên soạn: Lê Thị Dung Đơn vị: Trường THCS-THPT Nguyễn Khuyến |