10 năm trước, khi ở Việt Nam chưa có khái niệm về việc thực hiện quy mô công nghiệp cho sản xuất sữa tươi sạch, thì TH đã biết mình cần phải làm gì: Nhập khẩu đồng bộ chuỗi Hệ thống công nghệ hiện đại, thuộc dạng “khủng” từ những nước đi đầu về nông nghiệp; Nhập khẩu cả các chuyên gia nước ngoài; Chuyển giao và vận hành công nghệ bài bản.  Cách đây tròn một thập kỷ, ý tưởng nuôi bò sữa ở miền núi Nghệ An có lẽ là chuyện… động trời. Cựu bộ trưởng Bộ Nông nghiệp Cao Đức Phát ngày ấy đã có một phát biểu nổi tiếng: “Nếu bà Thái Hương mà đúng thì mọi lý thuyết được học tại Mỹ của chúng tôi là sai. Và nếu TH đúng, tức là công nghệ chế ngự được các vấn đề của lợi thế cạnh tranh, thì bộ mặt của nông nghiệp Việt Nam sẽ thay đổi!”. Lý thuyết mà vị Cựu Bộ trưởng nói tới là của Michael Porter – người đứng đầu trong danh sách 50 “bộ óc” quản trị có ảnh hưởng nhất thế giới. Ông là một trong những giáo sư lỗi lạc nhất trong lịch sử của Harvard. Những tác phẩm kinh điển của ông như Chiến lược cạnh tranh, Lợi thế cạnh tranh và Lợi thế cạnh tranh quốc gia được xem như sách gối đầu giường của giới quảntrị kinh doanh và các nhà hoạch định chính sách vĩ mô trên khắp thế giới trong suốt 3 thập kỷ qua. Xét về lợi thế cạnh tranh theo quan điểm Michael Porter – tức là quan điểm thế giới, Nghệ An không phải là nơi để đặt dự án chăn nuôi bò sữa khổng lồ tới 1,2 triệu đô la Mỹ như TH đã làm. Những câu chuyện, kinh nghiệm dùng công nghệ và tri thức mới nhất để khắc chế các điều kiện tự nhiên, chế ngự các vấn đề của lợi thế cạnh tranh ở “Cụm trang trại chăn nuôi bò sữa tập trung Ứng dụng công nghệ cao lớn nhất châu Á”, đã được anh Phạm Vinh Sơn (Giám đốc Bộ phận Bảo trì, THMF) một trong những người đầu tiên xây dựng TH từ khi còn là một mảnh đất trống tại Nghĩa Đàn (Nghệ An), chia sẻ với Nội san Hoa hướng dương. — Nghệ An là một địa phương có khí hậu khắc nghiệt, nắng nóng, khô hạn vào mùa hè và giá rét, buốt lạnh vào mùa đông, không hoàn toàn phù hợp với ngành chăn nuôi bò sữa. TH đã ứng dụng công nghệ cao và thành tựu khoa học nào vào việc khắc chế lại khí hậu khắc nghiệt tại đây? — Ngay từ những ngày đầu xây dựng trang trại, để khắc chế lại điều kiện tự nhiên tại Nghệ An, TH đã quyết tâm triển khai 03 hệ thống khoa học công nghệ hiện đại: Hệ thống thông gió chuồng nuôi, Hệ thống quạt phun sương và Thiết kế chuồng trại. Các hệ thống này đều được nhập khẩu từ Ý, Mỹ, Israel – những nơi có nền nông nghiệp hiện đại, phát triển. Về Hệ thống thông gió chuồng nuôi, Tập đoàn triển khai 02 loại quạt thông gió là quạt hướng trục và quạt trần treo, tất cả đều được nhập khẩu nguyên bộ từ Ý và Mỹ. Bò TH là giống bò xứ lạnh nên chúng rất dễ bị stress nhiệt, cho năng suất sữa không cao nếu nuôi bình thường tại Việt Nam. Vì vậy, để đảm bảo môi trường, điều kiện tốt nhất cho những cô bò, hệ thống thông gió chuồng nuôi có tác dụng làm mát, giúp bốc ẩm nhanh, tiết kiệm điện năng. Lưu lượng gió của quạt hướng trục và quạt trần treo rất lớn, 83.000 m3/giờ và 300.000 m3/giờ. Với lưu lượng như vậy, hơi nước sẽ bốc hơi rất nhanh giúp làm mát cho bò. Đối với Hệ thống quạt phun sương được nhập khẩu từ Israel và Mỹ, TH triển khai 02 hệ thống này kết hợp với béc phun sương trên đường bò đứng ăn. Đây là Hệ thống rất quan trọng vì ngoài việc làm mát cho bò, chúng còn giúp kích thích khẩu vị và tiêu hóa cho các cô bò. Bò không bị stress sẽ ăn ngon hơn, nhiều hơn và hấp thụ dinh dưỡng tốt hơn. Đi kèm với các Hệ thống tiên tiến, hiện đại là thiết kế chuồng trại. Dĩ nhiên, thiết kế chuồng trại cũng được nhập khẩu và tuân thủ theo chuẩn quốc tế nghiêm ngặt: Chuồng mở (loose barn, do Israel thiết kế) và chuồng có ô riêng (free stall, do Mỹ thiết kế). Nhờ vào việc thiết kế theo chuẩn quốc tế mà TH tối ưu được hướng gió, giúp lưu thông không khí tự nhiên. Đặc biệt, trong mùa đông, những cô bò được đảm bảo ấm áp; trong mùa hè, đảm bảo thoáng mát. Cái hay của việc theo chuẩn quốc tế là họ có kinh nghiệm và tính toán rất tỉ mỉ, tới cả những vấn đề nhỏ nhất. Ví dụ như mái chuồng nuôi được thiết kế bằng loại vật liệu vừa giúp giảm tiếng ồn, vừa hạn chế Vào thời điểm 10 năm trước, có thể nói việc đầu tư vào công nghệ cho nông nghiệp Việt Nam là một chuyện không tưởng, chưa có tiền lệ và TH đã tiên phong làm điều ấy? — Đúng thế, thời điểm đó, thứ tôi ấn tượng nhất không phải là các thành tựu công nghệ cao từ các nước hiện đại nhất thế giới tụ họp tại TH, mà ấn tượng nhất chính là TH đã rất bản lĩnh, làm đồng bộ, nhập khẩu những công nghệ tốt nhất theo cả chiều rộng lẫn chiều sâu. Bên cạnh các công nghệ liên quan tới chuồng trại, TH còn nhập khẩu cả công nghệ về sản xuất nông nghiệp và chế biến thức ăn, công nghệ về vắt sữa, công nghệ về quản lý đàn dựa trên số liệu với quy mô lớn, công nghệ chăm sóc thú y hiện đại, công nghệ về chăm sóc và tiện ích chuồng nuôi… Tất cả đều được tính toán kỹ lưỡng, triển khai bài bản, nhất quán và kiên định. Tôi cho rằng đó là một cách làm khác biệt của TH. Bởi đến tận bây giờ, ở các doanh nghiệp khác, thuộc bất kỳ lĩnh vực nào, thông thường, họ đầu tư công nghệ theo hướng nhỏ giọt, tức là làm đến đâu thì đầu tư đến đó. Cách làm này có thể giúp hạn chế chi phí đầu tư, tối đa hóa dòng tiền nhưng về lâu dài, cả bộ máy sẽ thiếu sự đồng bộ, bị manh mún, rời rạc và khó linh hoạt trong việc tích hợp thêm các công nghệ khác trong tương lai. TH đã đi một con đường riêng, sẵn sàng đứng trên vai những người khổng lồ, mạnh tay xây dựng cả một chuỗi Hệ thống hiện đại nhất quán, quy mô công nghiệp. Vậy mới thấy rằng, Nhà sáng lập, Chủ tịch Hội đồng Chiến lược của Tập đoàn, Madam Thái Hương là một người kiên định, có tầm nhìn chiến lược, không chỉ đúng với 10 năm trước mà đúng cả với thời điểm hiện tại và tương lai sau này của TH. — Trong câu chuyện của nhà Sáng lập về Quy trình và Sự tuân thủ, việc ứng dụng công nghệ cao, khoa học quản trị hiện đại có thể giải quyết vấn đề quy trình, nhưng Sự tuân thủ thì lại phần nhiều thuộc về yếu tố con người. TH đã giải quyết vấn đề con người như thế nào? — Bên cạnh việc “nhập khẩu” công nghệ, TH cũng “nhập khẩu” cả những chuyên gia hàng đầu thế giới. Những chuyên gia đó đều là những người có rất nhiều kinh nghiệm về ngành chăn nuôi bò sữa, thiết kế trang trại bò sữa như ông Gilad Efrat, ông Michael David, ông Tal Cohen từ Israel; ông Jake Martin III từ Mỹ. Họ đã có những đóng góp rất quan trọng, mang tính quyết định đối với thành công của TH. Bên cạnh đó là sự tiếp nhận, vận hành và phát triển thông minh, có hệ thống của người Việt Nam chúng ta. Toàn bộ quá trình đào tạo, chuyển giao diễn ra rất suôn sẻ, thuận lợi dựa trên tinh thần vì sự thành công của dự án. Tôi vẫn nhớ, sau 6 năm xây dựng dự án, trải qua rất nhiều buổi đào tạo, huấn luyện vận hành, vào ngày 15/5/2015, đợt chuyển giao toàn diện nhất về vận hành, quản lý trang trại, chế độ dinh dưỡng và quản lý đàn đã được tổ chức thành công giữa các chuyên gia người Israel, Mỹ, New Zealand và đội ngũ người Việt Nam. Phải nói rằng, nếu TH chỉ đơn thuần nhập khẩu công nghệ hàng đầu thế giới và phó mặc cho các chuyên gia nước ngoài thì rất khó để thành công như ngày hôm nay. Công nghệ chỉ là công cụ để giúp tối ưu hóa công việc mà chúng ta đang làm. Nếu không hiểu về công nghệ, chúng ta sẽ hoạt động như máy móc, không thể làm chủ và bị phụ thuộc vào chúng. Nếu có sự cố xảy ra, TH sẽ tốn rất nhiều chi phí, thời gian để chờ đợi đối tác nước ngoài tới “cứu viện”; hoặc không linh động cho phù hợp với tình hình thực tế của Việt Nam. Vì thế, việc chuyển giao công nghệ giữa các chuyên gia nước ngoài và người Việt Nam là bước đi tất yếu. — Vậy trong quá trình chuyển giao công nghệ, chắc chắn sẽ có rất nhiều khó khăn. Người TH đã làm như thế nào để vượt qua? — Có rất nhiều khó khăn, bởi vì TH là Tập đoàn tiên phong. Khi TH triển khai dự án sản xuất sữa tươi sạch từ bò sữa, ở Việt Nam gần như chưa có khái niệm về việc thực hiện quy mô công nghiệp cho việc này. Rất ít người biết về các công nghệ hiện đại mà TH nhập khẩu từ nước ngoài vào Việt Nam. Thậm chí, vào năm 2010, sau khi cùng chuyên gia Afikim (Israel) hoàn thiện lắp đặt khu vắt sữa MP1 – trang trại bò số 1, đó là lần đầu tiên Việt Nam có dàn vắt sữa 120 vị trí. Tôi nhớ nhất vào quãng thời gian đầu năm 2011, sau khi đã tiếp nhận thành công một số lượng lớn bò nhập khẩu, một trong những yêu cầu cấp thiết nhất của TH là giải quyết vấn đề nước uống sạch cho đàn bò. Chúng tôi triển khai nhà máy xử lý nước sạch đầu tiên với yêu cầu về tiến độ rất gấp rút: 4 tuần. Thông Công nghệ sử dụng là công nghệ lọc SAF và AMF của Amiad (Israel). Để hoàn thành kịp tiến độ đề ra, công tác về xây dựng, lắp đặt thiết bị và hướng dẫn vận hành được triển khai cả 3 ca. Lắp hoàn chỉnh cụm thiết bị nào, chuyên gia Israel hướng dẫn vận hành luôn cho người Việt Nam. Thời gian đó, với cương vị là Phó Quản lý Bộ phận Bảo trì, tôi làm việc trực tiếp cùng anh em. Ban ngày, tôi tham gia công tác lắp đặt cùng chuyên gia và đội ngũ người Việt; buổi tối, tôi tranh thủ dịch tài liệu chuyên môn để kết hợp đào tạo cho ngày hôm sau. Tôi vừa làm cán bộ quản lý, vừa làm cán bộ kỹ thuật công trường, kiêm luôn cả phiên dịch tiếng Anh. Nhưng không chỉ một mình tôi gồng mình như thế, tất cả người TH lúc bấy giờ đều hoạt động hết công suất như vậy. Mỗi người đều đảm nhiệm 2-3 vai trò cùng lúc với sự tập trung cao độ. Nhờ vậy, sau khi lắp đặt và hiệu chỉnh thiết bị xong, Nhà máy xử lý nước sạch số 1 vận hành sản xuất luôn, tiết kiệm được 2 tuần chạy thử và 2 tuần hướng dẫn vận hành. Nhờ đó, chỉ sau ½ quãng thời gian thông thường, những cô bò đầu tiên của TH đã có nước sạch để uống theo đúng tiến độ mà Ban lãnh đạo Tập đoàn đã đề ra và kỳ vọng. — Khoảng 3 năm trở lại đây, Việt Nam bắt đầu quan tâm tới cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0. Tuy nhiên, với những gì mà TH đã bắt đầu và thành công trong việc áp dụng công nghệ vào chuồng trại, liệu chúng ta có thể tự hào khẳng định rằng: TH đã tiên phong áp dụng thành tựu công nghệ của cuộc CM 4.0 vào nông nghiệp Việt Nam hay không? — Là một trong những thành viên đồng hành từ những viên gạch đầu tiên xây dựng trang trại TH, tôi tự tin khẳng định rằng TH tiên phong trong việc áp dụng thành tựu công nghệ của CM 4.0 vào nông nghiệp Việt Nam, cụ thể hơn là từ 10 năm trước. Thời điểm ấy, khái niệm đeo chip cho bò thì gần như rất ít người hiểu và tưởng tượng ra. Chip được đeo ở chân bò, thu thập được rất nhiều thông tin về tình trạng sức khỏe như số bước chân, thân nhiệt, tổng thời gian vận động… Điều đó cực kì mới mẻ. Nó tương tự như chúng ta sử dụng Smart Watch (Đồng hồ thông minh) bây giờ. Và như bạn biết, đến bây giờ Smart Watch vẫn chưa phải là phổ thông, trong khi 10 năm trước, toàn bộ đàn bò của TH đã được áp dụng công nghệ đó. Chỉ có điều, 10 năm trước, chúng ta chưa biết để gọi tên nó là công nghệ của CM 4.0 mà thôi. Trong thời gian tới, riêng về các chuồng nuôi bò của TH, chúng ta sẽ được áp dụng bóng LED chiếu sáng, thay thế 3 Hệ thống hiện đại khắc chế thiên nhiên trong chuồng trại TH Nhập khẩu từ Ý, Mỹ, Israel Những nơi có nền nông nghiệp tân tiến, phát triển |
