Đèn nhà ai nhà ấy rạng nghĩa là gì

Thờ ơ, vô cảm là một lối sống đáng phê phán. Dù ở thời đại nào thì cách sống này cũng khiến xã hội thụt lùi, con người ngày càng xa cách nhau hơn. Để nói đến vấn đề này, ông cha ta có câu Đèn nhà ai nấy rạng.

Bạn đang xem: đèn nhà ai nhà nấy rạng

Đèn nhà ai, nhà nấy rạng

Cuộc sống của chúng ta xoay quanh rất nhiều mối quan hệ khác nhau. Để sống vui và hạnh phúc, ta phải xây đắp, gìn giữ những mối quan hệ ấy. Dù cho là trong gia đình hay ngoài xã hội, ta luôn phải có sự quan tâm, sẻ chia với những người xung quanh.

Đèn nhà ai, nhà nấy rạng hàm chứa nhiều dụng ý nghệ thuật. Người xưa đã mượn hình ảnh chiếc đèn trong gia đình để ám chỉ hành vi ứng xử của con người.

Trong mỗi gia đình, đèn là dụng cụ để phát sáng. Sống phải có đèn dầu, chết phải có kèn trống, đèn được coi là một đồ vật bắt buộc phải có. Nó không chỉ có tác dụng phát sáng mà còn mang ý nghĩa tinh thần. Ánh sáng của ngọn đèn lan tỏa đến đâu thì không gian văn hóa của gia đình được mở rộng đến đấy.

Hình ảnh cả gia đình cùng xúm xít trò chuyện bên cạnh ngọn đèn dầu đã trở thành kí ức trong lòng biết bao thế hệ người dân Việt Nam. Những người vợ, người mẹ chờ chồng con ra trận cũng từng làm bạn với ánh đèn này. Có thể nói, ngọn đèn chiếm một vị trí quan trọng trong đời sống vật chất và tinh thần của con người.

Đèn nhà ai, nhà nấy rạng chỉ những chiếc đèn chỉ sáng trong căn nhà mà nó đang được thắp sáng. Câu nói phản ánh một lối sống đáng phê phán. Đó là lối sống hẹp hòi, ích kỷ, chỉ biết nghĩ đến bản thân. Và đáng buồn là sự thờ ơ, vô cảm ấy lại xuất hiện ngày càng nhiều trong xã hội.

Đèn nhà ai nấy rạng

Tối lửa tắt đèn…

Người Việt Nam ta có truyền thống làng xã. Nghĩa là mối quan hệ cộng đồng rất được coi trọng. Trong một tập thể, bất cứ một việc gì của cá nhân cũng là của tập thể. Một cậu học trò học hành đỗ đạt thì cả làng được vinh hiển, một người phụ nữ lỡ bước sa chân thì cả làng phải chịu phạt. Từ nhà ra ngõ, ta thấy đâu đâu cũng là các mối quan hệ khắng khít.

Mỗi con người là một bản thể khác biệt. Nhưng bản thể ấy phải tổng hòa chung với dòng chảy của xã hội. Xưa có câu: Bán anh em xa, mua láng giềng gần hay Tối lửa tắt đèn có nhau. Những câu nói ấy thể hiện rất rõ tầm quan trọng của các mối quan hệ. Ngoài người thân trong gia đình, thì những người bạn, người hàng xóm là những người đầu tiên bên cạnh ta mỗi lúc khó khăn, họa nạn.

Xem thêm: Sử Dụng Baking Soda Làm Trắng Răng Bằng Baking Soda Trong Vòng 3 Phút

Thử hỏi, run rủi một ngày nhà bạn bén lửa, cháy to, bạn có thể tự mình dập lửa hay không? Hay như việc nhà neo người, nhưng có người ốm đau, bệnh tật thì có sự giúp đỡ của hàng xóm chẳng phải là đáng quý lắm hay sao? Rồi một ngày nọ, nghe tiếng la thất thanh bên nhà bên cạnh, bạn có thể coi như không có chuyện gì không? Đứng trước một cụ già, một em bé đang cần giúp đỡ, bạn có nỡ lòng quay mặt bỏ đi hay không?

Tương thân tương ái đã trở thành truyền thống, trở thành chuẩn mực đạo đức. Sống chan hòa, biết sẻ chia là điều ông cha ta luôn răn dạy con cháu.

Sống chết mặc bay

Thế nhưng, ngày nay lại hình thành nhiều luồng tư tưởng mang tính cá nhân. Nó khiến cho con người ngày càng rời xa nhau hơn. Đèn nhà ai nấy rạng, chuyện nhà ai người nấy lo đã là phong cách sống của không ít người.

Không thể phủ nhận rằng bất cứ ai cũng cần có sự riêng tư. Nhưng sống trong xã hội, bạn phải tổng hòa cái chung và cái riêng. Vô cảm trước niềm vui hay nỗi đau của người khác là điều không thể chấp nhận được. Cái suy nghĩ cá nhân, ích kỉ, hẹp hòi chỉ khiến ta cô độc.

Tư tưởng sợ phiền, sợ thêm bận rộn có lẽ là lý do phổ biến nhất. Và cái suy nghĩ ấy đã dẫn đến hành động không giúp đỡ, không quan tâm. Đáng sợ hơn, nó không chỉ một lần mà nó tạo thành thói quen. Từ lần này sang lần khác vẫn giữ thói quen ấy. Cuộc sống của những người xung quanh không liên quan đến bạn nên họ có khó khăn, hoạn nạn thì cũng chẳng liên quan gì tới mình. Miễn là cuộc sống của mình vẫn bình yên, còn những thứ khác dường như là vô can.

Chính cách sống như vậy đã làm rạn nứt các mối quan hệ. Sống ích kỉ khiến con người ta xa lánh nhau. Mà sự xa lánh của lòng người thực sự đáng sợ. Bạn cho đi điều gì thì cuối cùng bạn sẽ nhận lại những điều đó mà thôi.

Chỉ là vô tâm hay sống thiếu trách nhiệm

Đọc những bài báo hay nhìn rộng ra hiện thực cuộc sống, ta mới thấy lối sống thờ ơ vô cùng đáng sợ. Một cô gái bị tai nạn giao thông, nằm bất động bên đường nhưng những người nhìn thấy chỉ ngó lơ rồi bỏ đi. Hậu quả là cô ấy đã chết do không được cấp cứu kịp thời. Một cô bé bị bạn bè bắt nạt, đánh đập, lột sạch quần áo nhưng người đi đường chỉ lắc đầu ngán ngẩm rồi bỏ đi. Hậu quả là cô bé tự tử vì quá xấu hổ.

Đèn nhà ai nấy rạng

Vô tâm, thờ ơ không chỉ là tính cách, là lối sống mà còn thể hiện trách nhiệm của mỗi người trước cuộc đời. Nó không chỉ liên quan đến cá nhân mà mang đến hệ lụy cho toàn xã hội.

Quan điểm sống ấy là thiếu ý thức cộng đồng. Sợ làm việc tốt, ngại sẻ chia, quan tâm sẽ khiến xã hội thụt lùi. Mặc dù xã hội hiện nay cũng chính là một trong những nguyên nhân dẫn đến cách sống ấy. Nhưng lựa chọn sống như thế nào là ở chính chúng ta. Ta cần sống có trách nhiệm với bản thân, gia đình và xã hội.

Lời kết

Đèn nhà ai nấy rạng muốn ám chỉ những con người sống ích kỉ, hẹp hòi. Bên cạnh đó còn phê phán lối sống thờ ơ, vô tâm. Chúng ta cần lên tiếng cùng nhau xóa bỏ lối sống này để tạo nên một xã hội tốt đẹp hơn. Cho đi điều gì thì sẽ nhận lại điều đó. Hãy lan tỏa những điều tốt đẹp và sự tử tế để bản thân ta cũng sẽ nhận lại điều tương tự

Hiện nay có không ít người chỉ biết sống cho chính bản thân mình, không quan tâm người khác nghĩ gì và sống như thế nào. Đây là lối sống ích kỉ, hẹp hòi, không mở rộng mình ra để sống hòa đồng trong môi trường tập thể. Bởi vậy cha ông ta mới có câu “Đèn nhà ai nhà nấy rạng” để nói đến vấn đề này trong xã hội.

Cuộc sống của chúng ta không thể được tạo nên từ một cá nhân hay một vài cá nhân, nó được tạo nên từ rất nhiều người, đồng nghĩa với nhiều mối quan hệ. Bên cạnh những người sống cở mở, quan tâm đến những người xung quanh, động viên chia sẻ khi họ gặp khó khăn thì vẫn còn có những người chỉ sống vì bản thân, cái gì có lợi cho mình thì sống. Còn không thì họ chỉ mặc kệ, coi như không phải việc của mình nên không làm.

Câu nói “Đèn nhà ai nhà nấy rạng” muốn ám chỉ những con người sống ích kỉ, hẹp hòi. Đây là lối sống đáng lên án và đáng phê phán; nó khiến cho nhiều mối quan hệ bị rạn nứt và dẫn đến đổ vỡ. Người xưa đã mượn hình ảnh chiếc đèn trong gia đình  để ám chỉ con người là một dụng ý nghệ thuật đầy ẩn ý. Trong nhà chiếc đèn là dụng cụ để phát sáng, để lan tỏa giúp cho không gian thoải mái, rộng rãi hơn. Cũng giống như việc người khác chỉ biết rằng gia đình mình yên ổn, sung sướng, sung túc; còn những gia đình khác xung quanh mình họ sống như thế nào thì cũng mặc kệ, bởi chẳng liên quan đến mình.

Một ví dụ khá cụ thể như khi gia đình hàng xóm gặp hỏa hoạn nhưng không ảnh hưởng đến mình, có rất nhiều người sang giúp dập lửa nhưng có một người vẫn bình thản cho rằng nó chẳng hề liên quan đến mình, cũng không gây thiệt hại gì. Vậy thì hà cớ gì mình sang giúp thêm phiền, thêm bận rộn. Và thế là cái suy nghĩ ấy đã dẫn đến hành động không giúp đỡ. Không chỉ một lần mà nó tạo thành thói quen; từ lần này sang lần khác vẫn giữ thói quen ấy. Cuộc sống của những người xung quanh không liên quan đến bạn nên họ có khó khăn, hoạn nạn thì cũng chẳng liên quan gì tới mình mà quan tâm cho nhiều.

Xem thêm:  Suy nghĩ về tác hại của thuốc lá

Đây là lối sống của những kẻ ích kỉ, hẹp hòi, sống chỉ biết mình mà không biết cho người. Liệu rẳng cuộc sống của những người như thế này sẽ ra sao. Chắc chắn là không tốt đẹp trong khi xã hội cần lối sống tập thể, cộng đồng. Ấy vậy mà họ lại sống đi ngược lại với mong muốn của xã hội sẽ nhận lấy nhiều điều chẳng mấy tốt đẹp.

Họ sống như vậy thì sau này họ sẽ nhận lấy nhiều hậu quả không đáng có. Khi sống ích kỉ với người sẽ khiến cho người khác xa lánh. Mà sự xa lánh của lòng người thực sự đáng sợ. Chẳng phải họ ích kỉ đâu, chỉ là vì bạn ích kỉ, bạn chỉ biết sống cho bản thân mình thì cuối cùng bạn sẽ nhận lại những điều đó mà thôi.

Có rất nhiều người trong cuộc sống luôn luôn giúp đỡ người khác, quan tâm đến cuộc sống cũng như suy nghĩ của người khác. Dù cho họ không giàu, không tài giỏi nhưng vẫn sẽ được mọi người yêu quý. Bởi người ta quý tấm lòng mà họ đã cho đi rất nhiều như thế.

Bởi vậy mới nói rằng cuộc sống mà chúng ta đang sống là cuộc sống tập thể, cần sự chia sẻ và quan tâm; không cần những người ích kỉ hẹp hòi

Câu nói “Đèn nhà ai nhà nấy rạng” đã lên án, phê phán lối sống ích kỉ đó. Khuyên răn mọi người nên sống cởi mở, quan tâm đến cuộc sống của những người xung quanh. Bởi sau này chúng ta sẽ nhận lại được nhiều điều hơn chúng ta nghĩ.

Câu thành ngữ quen thuộc: “Đèn nhà ai, nhà ấy rạng”, nghĩa là đèn nhà ai, thì chỉ sáng ở nhà ấy thôi. Câu này muốn nói mọi người hãy lo việc của mình, không nên để ý, hay can thiệp vào chuyện người khác. Nhưng với cách nhìn khác, thì câu thành ngữ này có phần cầu an, ích kỷ, thiếu tính cộng đồng. Nghĩa là mình chỉ biết mình có lợi, không cần biết đến điều gì khác.

Tính cộng đồng kém, lối sống vô cảm, ích kỷ…là một vấn nạn nhức nhối. Hàng ngày, hàng giờ lối sống này đang làm xấu đi và kìm hãm sự phát triển của xã hội.

Trong môi trường kinh doanh, mọi người dường như đã nghe quen tai câu nói: “Thương trường là chiến trường”. Câu nói này cho thấy tính quyết liệt của việc cạnh tranh trên thương trường. Nhưng quá đi một chút, hóa ra các doanh nhân coi nhau như “kẻ thù” à?. Chính vì thế mà dẫn đến chuyện cạnh tranh không lành mạnh, tìm mọi phương cách để triệt hạ nhau. Tôi cho rằng cách nghĩ theo kiểu “chiến trường” là cách nghĩ hẹp hòi, thiếu tính nhân văn. Tại sao không nghĩ đến chuyện cùng có lợi, cùng phát triển?

Nhìn vào một số ngành kinh doanh, mới thấy cái cách nghĩ “chiến trường” thật tai hại. Đơn cử, trong các doanh nghiệp may xuất khẩu, để lôi kéo khách hàng, cách doanh nghiệp luôn tìm cách chào hàng và gia công với đơn giá thấp. Điều này chỉ có lợi cho các doanh nghiệp nước ngòai. Đơn giá nhân công trên sản phẩm được hạ thật thấp. Tất cả gánh nặng rơi lên vai người lao động, vì đồng lương rẻ mạt. Sau giờ tan ca, nhìn gương mặt phờ phạc, thân hình ốm yếu, thiếu dinh dưỡng của những công nhân may, mà buồn lòng. Trong khi đó, hàng Việt Nam xuất khẩu với giá rẻ, lại đứng trước nguy cơ bị các doanh nghiệp nước ngòai kiện vì bán phá giá. Chuyện cạnh tranh “tiêu diệt nhau, và tiêu diệt chính mình”, làm nghèo đất nước, không phải chỉ sảy ra ở một ngành.

Xem thêm:  Giải thích bài ca dao: Rủ nhau xuống bể mò cua ...- Văn mẫu lớp 8

Vì lợi nhuận cục bộ của cá nhân, hoặc của doanh nghiệp; vì sự cạnh tranh không lành mạnh trên thương trường, muốn giảm giá thành để “hạ gục” đối thủ, người ta sẵn sàng sử dụng các chất độc hại trong sản xuất và chế biến thực phẩm. Những chất độc hại sẽ đầu độc nhiều thế hệ, làm tổn hại sức khỏe, làm thóai hóa cả giống nòi. Thật không thể chấp nhận được cái thói ích kỷ, tham lam, vụ lơi…và cái tư duy thiển cận như vậy. Nhưng điều buồn hơn là: bộ máy quản lý nhà nước về chuyện này làm việc không mấy hiệu quả. Có lẽ lại là vấn đề nhận thức, sống chết mặc bay…?? Lại là vấn đề tư tưởng nông dân “đèn nhà ai nhà ấy rạng”, mình chỉ biết mình có lợi là được. Nhưng xin thưa, người được nhà nước giao nhiện vụ quản lý vệ sinh, an tòan thực phẩm, đâu phải là người nông dân?

Ở các địa phương cũng sảy ra tình trạng phát triển rất nóng các khu công nghiệp, khu du lịch, khu vui chơi giải trí, tìm mọi cách thu hút đầu tư…để hy vọng tăng nguồn thu ngân sách cho địa phương. Chất thải công nghiệp theo sông suối, theo không khí bay đi thì cả thiên hạ phải chịu, miễn sao tỉnh nhà có tiền. Nếu không xem xét kỹ hiệu quả kinh tế, đi đôi với tác động xấu về môi trường thì hậu quả sẽ thật nặng nề

Nếu phát triển kinh tế mà chất lượng cuộc sống đi xuống, thì cách phát triển kinh tế như vậy là phát triển không bền vững (nếu không muốn nói là sai lầm!). Chúng ta đang phải đối mặt với vấn đề ô nhiễm môi trường và an tòan vệ sinh thực phẩm rất kém. Cho dù kinh tế có khởi sắc, thì sức khỏe của cả xã hội, của mỗi con người luôn bị đe dọa hàng ngày. Đây không còn là chuyện “đèn nhà ai nhà ấy rạng nữa”, mà là mối quan tâm lo lắng của tòan xã hội.