Là một cộng tác viên quen thuộc của VnEconomy, tác giả bài viết đã làm việc cho Lehman Brothers trong nhiều năm Là một cộng tác viên quen thuộc của VnEconomy, tác giả bài viết đã làm việc cho Lehman Brothers trong nhiều năm. Những đánh giá dưới đây của anh nhằm chia sẻmột góc nhìn của người trong cuộc về cái chết của ngân hàng đầu tư nổi tiếng Phố Wall này. Sau khi thanh tra tài chính Anton Valukas công bố một báo cáo dài 2200 trang về lý do về sự sụp đổ của Lehman Brothers, nhiều học giả nổi tiếng của Mỹ đều cảm thấy choáng váng khi chân tướng của vụ phá sản lớn nhất trong lịch sử nước Mỹ bị tiết lộ. Tại sao Lehman Brothers lại “sụp đổ” một cách bất ngờ đến như vậy? Sau khi thanh tra tài chính Anton Valukas công bố một báo cáo dài 2200 trang về lý do về sự sụp đổ của Lehman Brothers, nhiều học giả nổi tiếng của Mỹ đều cảm thấy choáng váng khi chân tướng của vụ phá sản lớn nhất trong lịch sử nước Mỹ bị tiết lộ. Ông Anton Valukas đã phải mất hơn 1 năm và tiêu tốn khoảng 38 triệu USD mới có thể vạch trần được sự thật này. Điều khiến người ta thổn thức đó là, có cần phải “nghĩ cách” để che giấu sự thật và những kẻ chủ mưu sát hại Lehman Brothers đã không còn là trách nhiệm của ông Anton Valukas – thanh tra phụ trách viết báo cáo này. Nhận được sự ủy thác của Bộ Tư pháp Mỹ vào tháng 1/2009, đến trung tuần tháng 3/2010, báo cáo mới được công bố, đích thân ông Anton Valukas đã tiến hành điều tra nguyên nhân Lehman Brothers phá sản. Cuối tuần trước, Bộ Tư pháp Mỹ đã công bố một văn kiện cho biết, báo cáo điều tra này liên quan đến hơn 10 triệu trang tài liệu và khoảng 20 triệu bức thư điện tử của Lehman Brothers; phỏng vấn hơn 100 người bao gồm cả Bộ trưởng Tài chính Mỹ T. Geithner, Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Mỹ FED B. Bernanke, cựu Chủ tịch Ủy ban giao dịch chứng khoán Mỹ C. Cox, cựu Bộ trưởng Tài chính Mỹ Henry Paulson và CEO của JPMorgan Chase – J. Dimon. Nhớ lại sự kiện bi thảm đánh dấu sự bùng nổ toàn diện của khủng hoảng tài chính, tờ “New York Times” đã gọi nó là “Báo cáo điều tra Phố Wall”. Vào tháng 9/2008, Lehman đã “chìm xuồng” với khối tài sản 639 tỷ USD, mở ra thời kỳ leo thang của khủng hoảng tài chính trên phạm vi toàn cầu. Báo cáo cho rằng, Lehman sụp đổ vì nhiều nguyên nhân, trong đó có ba nguyên nhân nổi bật là các khoản nợ địa ốc độc hại, những đòi hỏi quá đáng của hai “người hàng xóm” là JPMorgan Chase và Citigroup, và những “thủ thuật” kế toán mà chính Lehman dùng để che dấu tình trạng tài chính tồi tệ của họ. Anton Wolukesi đã viết rằng, điều gây sốc nhất đó chính những “thủ thuật” che đậy nợ nần và đánh bóng kết quả kinh doanh như vậy được nội bộ Lehman gọi là Repo 105. Được sử dụng lần đầu tiên vào năm 2001, rất lâu trước khi khủng hoảng nổ ra, Repo 105 bao gồm những giao dịch nhằm dịch chuyển hàng tỷ USD khỏi sổ sách của Lehman vào thời điểm khi ngân hàng này bị các cơ quan chức năng theo dõi chặt chẽ. Kết quả của hành động này đó là, ngày 15/9/2008, gần hai tuần trước khi Lehman nộp đơn phá sản, tức ngày 2/9, thực sự Lehman đã không còn khả năng trả nợ. Theo báo cáo dài 2.200 trang được nộp lên tòa án ở Manhattan, ngoài việc bị mắc kẹt bởi những khoản nợ xấu trong lĩnh vực cho vay địa ốc, Lehman còn bị đẩy vào tình trạng tê liệt thanh khoản do những đòi hỏi quá đáng của JPMorgan và Citigroup, hai trong số những tổ chức cho vay ngắn hạn chính của Lehman. Các nhà điều tra cho rằng, khả năng thanh khoản của Lehman đã chịu tác động trực tiếp từ việc JP Morgan và Citigroup ra yêu cầu đặt cọc để đổi lấy các khoản vay. Ngoài ra, báo cáo còn buộc tội Lehman có những hành vi sai trái làm tổn hại tới chính bản thân. Theo các điều tra viên, Lehman đã “hô biến” khoảng 50 tỷ USD tiền nợ khỏi số sách kế toán trong vòng vài tháng trước khi sụp đổ nhằm che giấu sự phụ thuộc vào các đòn bẩy tài chính. Điều đáng chú ý mà bản báo cáo này còn cho thấy, các quan chức cao cấp của Lehman và các kế toán viên của Ernst&Young làm việc cho ngân hàng này biết rõ hành động trên. Chính Richard Fuld, cựu Giám đốc điều hành (CEO) của Lehman, là người phê chuẩn những tài liệu kế toán này. Theo tiết lộ mới nhất của giới truyền thông, tòa án phá sản Mỹ có thể sẽ khởi kiện đối với cựu CEO Lehman Brothers, JP Morgan Chase, Citigroup và các bên có liên quan. Báo cáo nhận định, ít nhất thì cựu CEO Fuld cũng mắc lỗi cẩu thả khi phê chuẩn những tài liệu như vậy. Theo báo cáo này, các quan chức của Lehman đã tham gia vào những “hành vi thao túng bảng cân đối kế toán có thể kiện ra tòa”. Bản báo cáo đã không đưa ra kết luận nào về việc liệu lãnh đạo của Lehman vi phạm luật chứng khoán, nhưng khẳng định có đủ bằng chứng để chứng minh Lehman vi phạm luật dân sự. |
