Thanh trà, loại trái cây đặc sản của Huế có tác dụng chữa bệnh Thanh trà, loại trái cây đặc sản của Cố đô Huế từ lâu đã được người dân trong tỉnh Thừa Thiên Huế và các tỉnh khác biết đến với hương vị ngon ngọt và là một món ăn của vua chúa ngày xưa. Cục Sở hữu trí tuệ đã cấp giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu hàng hóa cho Thanh trà Huế. Thanh trà là loại trái cây ăn thông thường và cũng là một món ăn, một loại thuốc dùng để chữa bệnh. Đặc điểm của quả Thanh trà ở Huế Quả Thanh trà ở Huế thường chín vào mùa thu và được thu hoạch trong vòng hai tháng. Tép của nó không to, có màu trắng ngà, dù có bổ đứt ra nhưng tép nước vẫn không tứa ra nước. Thanh trà sau khi thu hoạch có thể để trên một tháng nhưng chất lượng vẫn không thay đổi. Nhờ có đặc điểm ít nước mà Thanh trà để dài ngày ít bị hư hỏng, phân hủy hơn các loại quả bưởi có nhiều nước. Thanh trà là cây thuộc họ Cam quýt (Rutaceae) có tên khoa học là Citrus grandis (L). Osbeck. Loại cây này thường được trồng dọc bờ sông Hương, sông Bồ ..., là những vùng đất được phù sa bồi tụ hàng năm, đất có thành phần cơ giới thịt nhẹ. Thanh trà Huế có vị ngọt không thua kém gì quả bưởi Đoan Hùng, bưởi Phúc Trạch, bưởi Năm Roi. Trọng lượng quả Thanh trà trung bình 645g; thành phần hóa học của Thanh trà gồm nước từ 88-99%, độ Brix từ 10-12%, viatmin C từ 40-52mg%, chất xơ 0,4%, acid hữu cơ 0,5-0,6%, protein khoảng 0,67%. Tác dụng chữa bệnh của Thanh trà  Về tác dụng đối với sức khỏe, đông y cho rằng mỗi bộ phận của quả Thanh trà đều có tác dụng riêng. Cơm Thanh trà có vị ngọt, tính mát, không độc, có tác dụng kiện tỳ, trị ho, giải rượu. Vỏ ngoài chứa tinh dầu, vị cay, đắng, ngọt, tính ấm, có tác dụng hóa đàm, trị ho, lý khí, giảm đau. Ngoài ra, chúng có tác dụng hỗ trợ tiêu hóa và trị cảm cúm, có tác dụng bảo vệ thành mao mạch, giảm tính thấm, giúp cho mao mạch đàn hồi và bền vững hơn. Từ đó giúp ngăn ngừa những tai biến do vỡ các mao mạch, gián tiếp giúp hạ huyết áp. Một số người còn dùng vỏ ngoài quả Thanh trà xoa lên da đầu để kích thích lỗ chân lông phòng trị bệnh hói đầu hay rụng tóc. Hạt Thanh trà có vị đắng, tính ấm, chứa chất béo, có tác dụng trị đau thoát vị bẹn, sa đì. Lá có vị đắng, the, mùi thơm, tính ấm, có tác dụng tán hàn, tán khí, thông kinh lạc, giải cảm, trừ đờm, tiêu thực, hoại huyết, tiêu sưng, tiêu viêm Theo y học hiện đại, nước của trái cây Thanh trà có chứa thành phần tựa như insulin giúp hạ đường huyết, có tác dụng hỗ trợ đối với bệnh nhân tiểu đường, cao huyết áp. Kiểm chứng thực tế cho thấy ăn Thanh trà đều đặn sẽ giúp giảm cân và phòng chống được tiểu đường. Thanh trà cũng có công dụng làm giảm insulin làm cho cơ thể không cảm thấy đói vì lượng insulin cao sẽ kích thích vùng não gây cảm giác đói. Riêng những bệnh nhân đang trong quá trình uống thuốc hạ huyết áp hay thuốc giảm đau, nếu ăn Thanh trà sẽ giúp làm tăng công dụng trị bệnh của thuốc. Một số bài thuốc từ Thanh trà Chữa ho nhiều, đàm khí nghịch: cơm Thanh trà 100g, rượu gạo 15ml, mật ong 30ml, chưng cách thủy cho chín nhừ, mỗi ngày ăn 1 lần. Hoặc cơm Thanh trà cắt nhuyễn cho vào bình, ngâm rượu, đậy kín 1 đêm, nấu nhừ, dùng mật ong trộn đều, ngậm nuốt thường xuyên. Rối loạn tiêu hóa, thai phụ miệng nhạt, nước dãi trào ngược: cơm Thanh trà 60g, ăn hết một lần, mỗi ngày ăn 3 lần. Nước Thanh trà mỗi lần dùng 50g, ngày 3 lần, dùng liền 5 ngày. Hay lấy 5-8 quả Thanh trà ép lấy nước, dùng lửa nấu đặc, thêm 500g mật ong, 100g đường phèn, 10ml nước gừng tươi, cùng nấu thành dạng cao, để nguội đựng trong lọ. Mỗi lần dùng 15ml, ngày 2 lần, dùng liền 5 ngày. Hôi miệng, giải rượu: cơm Thanh trà 100g, nhai nuốt dần dần. Thanh trà 1 quả lấy nước, vỏ quýt 10g, gừng tươi 6g, thêm đường đen lượng vừa, nấu chung, mỗi ngày dùng 1 liều, dùng liền trong 5 ngày. Trẻ đau trướng bụng hay ăn không tiêu dẫn đến tiêu chảy: làm mức Thanh trà 15g bằng cách rửa sạch vỏ, cạo bỏ lớp ngoài, cắt thành từng khúc, dùng nước sôi nấu một lát, vắt nước, ngâm trong đường 1 tuần. Lấy nước mứt nuốt dần, mỗi ngày 3 lần, dùng liền 5 ngày. Say tàu xe hay rối loạn tiêu hóa, miệng nhạt buồn nôn do cảm: mứt Thanh trà 30-60g, nhai nuốt dần. Đau khớp hay té ngã sưng đau: vỏ tươi 250g, gừng tươi 30g, cùng băm nhuyễn, đắp tại chỗ, mỗi ngày thay 1 lần. Dị ứng ngoài da hay mẩn ngứa không rõ nguyên nhân: Thanh trà 1 quả, cắt bổ nguyên quả, nấu nước thoa rửa tại chỗ, mỗi ngày làm 3 lần, đồng thời có thể ăn 60g, mỗi ngày 3 lần. Thoát vị bẹn, sa đì: hạt Thanh trà 15g, băm nhuyễn nấu nước uống, ngày uống 1 lần vào sáng và chiều. Bong gân, sưng khớp do lạnh, chấn thương: lá Thanh trà không kể liều lượng, nướng chín để nắn, xoa bóp hay nấu nước xông và ngâm tại chỗ. Nếu có dịp đến tham quan Cố đô Huế vào cuối mùa hè, đầu mùa thu, du khách nên tìm và thưởng thức hương vị của quả Thanh trà Huế, một loại trái cây đặc sản vừa là món ăn ngon, vừa có tác dụng chữa một số bệnh. |
