Thời cổ đại Thời Nam Bắc triều (420 – 589) Trung Hoa thiên hạ đại loạn. Để lánh nạn mưu sinh, một bộ phận gia tộc họ Nguyễn sống tại An Huy, Chiết Giang, Hồ Bắc… di cư sang Việt Nam. Bộ phận người này sinh sống ở Việt Nam, qua thời gian đã đồng hoá cùng dân bản địa để tạo nên thêm một bộ phận đáng kể người Việt có họ Nguyễn. Vào thời Ngũ Đại (5 triều đại nối nhau cai trị Trung Nguyên: Hậu Lương, Hậu Đường, Hậu Tấn, Hậu Hán, Hậu Chu 907-960), dần dần lại có nhiều người họ Nguyễn di chuyển về phía Nam, bổ sung thêm vào số lượng người họ Nguyễn bản địa ở Việt Nam. Trước triều Trần là giai đoạn trị vì của nhà Lý (1009 – 1225). Từ khi Lý Công Uẩn lên ngôi năm 1009 sau khi giành được quyền lực từ tay nhà Tiền Lê đến khi Lý Chiêu Hoàng bị ép thoái vị để nhường ngôi cho Trần Cảnh, tổng cộng là 216 năm. Khi Trần Cảnh còn nhỏ tuổi, người nắm quyền thật sự là Trần Thủ Độ, chú của Trần Cảnh. Trần Thủ Độ lấy lý do tổ nhà Trần tên Lý nên đã bắt tất cả những người họ Lý là họ dòng vua vừa bị hoán vị còn trốn lẩn trong dân gian phải đổi thành họ Nguyễn. Ý đồ thật sự của ông là khai tử dòng vua Lý để không còn ai nhớ đến họ Lý nữa.  Vào thời cổ đại, đổi họ cũng trở thành một tục lệ của người Việt Nam. Mỗi khi một triều đại mới được thay thế thì tất cả những người mang họ của triều đại trước sẽ phải sửa thành họ Nguyễn. Lịch sử Việt Nam từng có nhiều sự kiện như vậy. Chính vì thế mà số người mang họ Nguyễn ngày càng nhiều. Chẳng hạn khi Hồ Quý Ly lật đổ nhà Trần, ông đã giết hại rất nhiều con cháu họ Trần. Khi nhà Hồ sụp đổ, con cháu của họ Hồ vì sợ trả thù nên tất cả đã đổi sang họ Nguyễn. Năm 1592, nhà Mạc suy tàn, con cháu của dòng họ Mạc cũng lại đổi họ sang Nguyễn. Khi triều đại nhà Nguyễn nắm quyền năm 1802, một số con cháu họ Trịnh cũng vì sợ trả thù nên lần lượt đổi hết họ sang Nguyễn, số còn lại trốn lên Bắc sang Trung Quốc. Bên cạnh đó, người mang họ Nguyễn được hưởng nhiều đặc lợi dưới triều đại này. Chính vì vậy mà các tội nhân cũng đổi sang họ Nguyễn nhằm tránh bị bắt tội. Thời cận đại Vào thời cổ đại, dân chúng ở tầng lớp thấp bình dân thường không mang họ, chỉ có các vương tôn quý tộc mới có họ. Vào thế kỷ 19, khi Việt Nam trở thành thuộc địa của người Pháp, lần đầu tiên người Pháp có cuộc điều tra về dân số với quy mô lớn nhất trên khắp Việt Nam. Họ gặp phải một vấn đề phiền phức lớn, đó là: Đại bộ phận người dân ở tầng lớp thấp bình dân đều không có họ, nên không có cách nào để thống kê tổng kết. Người Pháp liền nghĩ ra một cách, trước đây triều Nguyễn chẳng phải là triều đại cuối cùng của người Việt sao, vậy những người không mang họ đó để họ đều mang họ Nguyễn. Dòng họ này, bởi thế lại được mở rộng với quy mô lớn chưa từng có thêm một lần nữa.
1. Họ Nguyễn là dòng họ phổ biến thứ mấy trên thế giới?
A. 1 B. 2 C. 3 D. 4 Đáp án: Họ Nguyễn là dòng họ phổ biến thứ 4 trên thế giới với khoảng 36 triệu người. Xếp trước đó là 3 dòng tộc Lee, Zhang,Wang, đều thuộc về đất nước Trung Quốc.
2. Quốc gia nào cũng có dòng họ Nguyễn mà không phải Việt kiều ?
A. Triều Tiên Đáp án: Họ Nguyễn cũng xuất hiện tại Triều Tiên. Họ này trong phiên âm tiếng Triều Tiên là Won hay Wan. Tuy nhiên, tỉ lệ người mang họ Nguyễn ở Triều Tiên rất ít. B. Nhật Bản C. Indonesia D. Singapore
3. Năm 1232, nhà Lý suy vong, Trần Thủ Độ bắt con cháu nhà Lý đổi sang họ Nguyễn với lý do gì?
A. Để được hưởng bổng lộc B. Để tránh bị phạm húy Đáp án: Sau khi nhà Lý suy vong, Trần Thủ Độ bắt con cháu nhà Lý đổi sang họ Nguyễn với lý do phạm húy. Ông nội của vua Trần Thái Tông có tên là Trần Lý. C. Để tránh bị trả thù D. Để cho dễ gọi tên
4. Ngoài việc là tên một dòng họ, từ “Nguyễn” còn có ý nghĩa gì khác?
A. Là một từ chỉ màu sắc B. Là một từ chỉ mùi hương C. Là một loại nhạc cụ Đáp án: Chữ "Nguyễn" ngoài nghĩa là một tên họ phổ biến của người Việt, nó còn có nghĩa gốc là tên của một nhạc cụ cổ xưa. Trong tiếng Hán, chữ Nguyễn được phiên âm là Ruǎn (tiếng Quan Thoại) hoặc Yuen (tiếng Quảng Đông) và được viết là 阮 . D. Là một loại binh khí
5. Lý do chủ yếu khiến 40% dân số Việt Nam mang họ Nguyễn là gì?
A. Do trong 1000 năm Bắc thuộc bị người Trung Quốc áp đặt B. Do họ Nguyễn dễ phát âm và dễ ghi chép C. Do có nhiều vị vua thời đại phong kiến mang họ Nguyễn Đáp án: Trong thời phong kiến, việc người dân cải họ theo họ Vua là rất phổ biến, một phần vì nể trọng, một phần để được hưởng bổng lộc, dễ thăng tiến trong xã hội. Thêm vào đó, tục phong quốc tính (cho mang họ vua) dưới thời Nguyễn là cách mà các vua chúa làm để trả ơn cho những người có công với triều đình. Ví dụ, Huỳnh Tường Đức có công với Gia Long được đổi thành Nguyễn Huỳnh Đức. D. Do người họ Nguyễn hay di cư, khai khẩn đất đai Trường Giang - Trong lịch sử Việt Nam từng xuất hiện những ông vua được tương truyền với dung mạo kỳ vĩ hay những tích khác thường.
Năm 2016, một tờ báo uy tín của Mỹ cũng đã thống kê và phân tích về mức độ phổ biến của tên họ “Nguyễn” trong cộng đồng người Việt Nam trên toàn cầu. Bạn đang xem: Tại sao họ nguyễn nhiều nhất Họ Nguyễn ở Việt Nam phổ biến như thế nào? Theo thông tin từTuổi trẻ, Nguyễn là dòng họ phổ biến nhất ở Việt Nam – ước tính 40% số dân (và cả cộng đồng người Việt ở hải ngoại). Mức độ áp đảo của họ Nguyễn – dựa trên tỷ lệ phần trăm, thậm chí còn vượt qua cả mức độ phổ biến của họ Kim và họ Park ở Hàn Quốc/Triều Tiên, họ Singh và Patel ở Ấn Độ, và họ Smith và Jones ở các nước Anglo-Saxon. Những người mang họ Nguyễn làm chính khách, gánh vác các trọng trách quốc gia cũng chiếm rất nhiều, hay những Việt Kiều thành công ở Hải Ngoại cũng mang họ Nguyễn là đa số. Nhân vật người Việt nổi tiếng nhất thế kỷ 20 – lãnh tụ cách mạng Hồ Chí Minh lúc còn bé mang tên Nguyễn Sinh Cung. Ở Hoa Kỳ, những người Mỹ gốc Việt nổi bật (và đã theo lệ của phương Tây là đặt họ trước tên sau) bao gồm diễn viên Dustin Nguyen, người dẫn chương trình Betty Nguyen và Leyna Nguyên, đạo diễn điện ảnh Steve Nguyen, doanh nhân Bill Nguyen, tác giả Kien Nguyen, nhà thơ Nguyen Chí Thien, thẩm phán Jacqueline Nguyen, cầu thủ bóng đá Dat Nguyen, nhà sáng tạo ra game “Flappy Bird” Dong Nguyen (tức Nguyễn Hà Đông), và nghị sĩ bang California Janet Nguyen. Trong lịch sử chúng ta bắt gặp rất nhiều nhân vật mang họ Nguyễn như Nguyễn Bặc là khai quốc công thần triều Đinh; Nguyễn Hiền là trạng nguyên trẻ nhất trong lịch sử khoa bảng VN (13 tuổi); Nguyễn Cảnh Chân là danh tướng hậu Trần chống lại quân Minh xâm lược; Nguyễn Trãi, khai quốc công thần thời hậu Lê; Nguyễn Bỉnh Khiêm – Trạng Nguyên, một nhà chiêm tinh nổi tiếng; Nguyễn Hoàng – chúa Nguyễn đầu tiên… Ba anh em nhà Tây Sơn cũng họ Nguyễn; gắn liền với nhà Tây Sơn là La sơn phu tử Nguyễn Thiếp. Dòng họ Nguyễn càng phổ biến theo biến động dòng lịch sử. Ảnh Internet. Trong giới khoa học, văn nghệ sĩ cũng có nhiều người họ Nguyễn nổi danh như: Văn Cao (Nguyễn Văn Cao), Nguyễn Xiển, Nguyễn Khắc Viện, Tô Hoài (Nguyễn Sen), Nguyễn Đình Thi, Hoài Thanh (Nguyễn Chân), Tố Hữu (Nguyễn Kim Thành)… Sự trùng hợp này, theo tiến sĩ Nguyễn Văn Vịnh (Viện Nghiên cứu Kinh tế xã hội và phát triển) hoàn toàn rất dễ hiểu: Khoảng gần 40% người Việt có họ Nguyễn. Hồi tháng 6/2003, truyền thông Australia đã đưa tin về việc họ Nguyễn đang trên đà thay thế họ Smith, trở thành dònghọ phổ biến nhất ở khu vực đô thị trong thập kỷ tới. Khi ấy, hãng News Limited Network nhận xét rằng họ Nguyễn đã được xếp hạng phổ biến thứ 2 ở Melbourne và thứ 3 ở Sydney – hai thành phố lớn nhất của xứ sở chuột túi. Nhà nhân khẩu học Bernard Salt khi đó còn tự tin dự đoán với News Limited Network: “Họ Nguyễn sẽ thay thế Smith ở Melbourne và Sydney trong vòng 10 năm tới”. Theo thông tin từ Tri Thức Trẻ, ước tính dòng họ Nguyễnchiếm tới hơn 30% dân số và là dòng họ phổ biến nhất Việt Nam cũng như hải ngoại. Theo cuốnHọ và Tên người Việt Namsoạn bởi Tiến sĩ Lê Trung Hoa được Nhà xuất bản Khoa học Xã hội xuất bản (2005), những họ phổ biến nhất Việt Nam là: Nguyễn (38,4 %), Trần (11 %), Lê (9,5 %), Huỳnh (Hoàng) (5,1 %), Phạm (5%), Phan (4,5 %), Vũ (Võ) (3,9%), Đặng (2,1%), Bùi (2%), Đỗ (1,4%), Hồ (1,3%), Ngô (1,3%), Dương (1%),... Còn lại là một số họ chiếm tỷ lệ rất ít như Lý, Vương, Trịnh, Trương, Đinh, Lâm, Đoàn,... Trong các dòng họ ít người, họ coi nhau như có huyết thống nên không có các cuộc hôn nhân giữa những người cùng họ. Một lễ tế triều Nguyễn dưới thời vua Bảo Đại. Sự nổi lên của dòng họ Nguyễn Người ta tin rằng tên họ Nguyễn bắt nguồn từ tên họ bên Trung Quốc, đó là họ “Ruan” (phiên âm Latin theo tiếng Quan thoại) và Yuen (theo tiếng Quảng Đông), do lịch sử phong kiến Trung Quốc đô hộ Việt Nam cả nghìn năm. Xem thêm: Hypnotic Là Gì - It'S Hypnotic! Có Nghĩa Là Gì Trong lịch sử đô hộ hàng ngàn năm thời Phong Kiến, phải chăng chúng ta đã bị ép đổi sang họ Nguyễn (lúc bấy giờ có rất nhiều quan lại Trung Quốc mang họ này). Tuy nhiên luận cứ này đã bị các nhà sử học bác bỏ vì theo nghiên cứu của họ:dòng họ Nguyễn là gốc Việt. Vào thời kỳ Bắc thuộc ở đời Mục Đế nhà Đông Tấn (năm 353) có thứ sử đất Giao Châu là Nguyễn Phu được cho là Thủy tổ họ Nguyễn nước ta. Thế nhưng các nguồn sử liệu Việt Nam và Trung Quốc về thời Bắc thuộc không nói gì về việc Nguyễn Phu và tôn thất của ông ở lại Giao Châu sau thời làm quan ở Việt Nam (353-354). Nghiên cứu còn chỉ ra Nguyễn Bặc người thuần Việt sống ở Hoằng Hóa (Thanh Hóa), Thái Tể dưới triều nhà Đinh nước ta, có quê ở Đại Hữu (Gia Viễn, Ninh Bình), được coi là Thủy tổ của dòng họ Nguyễn. Thậm chí có nhiều ngôi mộ phát tích trước đó của họ Nguyễn, nhưng do không thể xác định rõ nguồn gốc sâu xa nên các nhà nghiên cứu chấp nhận xem Nguyễn Bặc là Thủy tổ. Mặt khác, trong suốt thời Bắc thuộc, Châu Đại Hoàng (Ninh Bình) và Châu Ái (Thanh Hóa) vốn là hai vùng đồng bằng giáp với núi ở phía đông không có dấu tích di dân Trung Quốc, khác với nhiều vùng châu thổ sông Hồng. Theo gia phả họ Nguyễn, một trong Tứ bất tử Việt Nam – thượng đẳng tối linh phúc thần Sơn Tinh là người họ Nguyễn. Ngài có tên húy là Nguyễn Tuấn. Do đó, Thủy tổ của họ Nguyễn là người thuần Việt và không có liên quan gì tới gốc tích Trung Quốc. Các quan thần triều Nguyễn. Theo thăng trầm của lịch sử, có những lúc các triều đại ngoại bang hoặc nội tộc đã ép người dân Việt phải theo họ này (có khi bằng vũ lực hoặc dọa giết). Có người cũng tự nguyện lấy họ này vì nhiều nguyên do khác nhau. Vào cuối thế kỷ 19, nhà Nguyễn lên nắm quyền ở Việt Nam sau khi thống nhất đất nước. Điều này một lần nữa thúc đẩy làn sóng đổi họ và lấy họ Nguyễn. Triều đại này cai trị cho đến hết Thế chiến thứ 2, và trong suốt thời gian đó họ đã ban phát họ vua cho rất nhiều người. Trong lịch sử, đã từng có nhiều trường hợp và sự kiện nhiều người đã có cuộc đổi họ thành họ Nguyễn. Cụ thể, năm 1232, nhà Lý suy vong, Trần Thủ Độ đã bắt con cháu của dòng họ Lý chuyển sang họ Nguyễn. Khi Hồ Quý Ly lật đổ nhà Trần, ông đã giết rất nhiều con cháu của dòng họ Trần. Vì thế, sau khi nhà Hồ sụp đổ, con cháu của họ Hồ vì sợ trả thù nên tất cả đã đổi sang họ Nguyễn. Tiến sĩ Quang Phu Van của Hội đồng Nghiên cứu Đông Nam Á tại Đại học Yale (Mỹ) cũng cho biết, trong suốt lịch sử Việt Nam, sau mỗi lần thay đổi triều đại, các thành viên của hoàng gia cũ cũng như những người trung thành với vua cũ thường đổi họ để che giấu thân phận và tránh sự đàn áp của triều đại mới. Tiến sĩ này cho biết thêm, “Những người khác lấy họ Nguyễn vì mục đích chính trị và cá nhân, như là để dễ xin việc, có thêm điều kiện thuận lợi...”. Và do vậy, họ Nguyễn không nhất thiết thể hiện nguồn gốc vùng miền, giai tầng hay dòng họ.
|
