Tại sao nói Việt Nam hội nhập kinh tế quốc tế là tất yếu khách quan

Hội nhập kinh tế là sự gắn kết nền kinh tế của một nước vào các tổ chức  hợp tác kinh tế khu vực và toàn cầu, trong đó các thành viên quan hệ với nhau theo nguyên tắc và quy định chung. Sau chiến tranh thế giới thứ hai đã xuất hiện các tổ chức như Liên Minh Châu Âu, Hội đồng tương trợ kinh tế (SEV), Hiệp định chung về thuế quan và thương mại (GATT). Từ những năm 1990 trở lại đây, tiến trình này phát triển mạnh cùng với xu thế toàn cầu hóa đời sống kinh tế, thể hiện ở sự xuất hiện của nhiều tổ chức kinh tế khu vực và toàn cầu.

Trước kia, khái niệm hội nhập kinh tế quốc tế chỉ được hiểu đơn thuần là những hoạt động giảm thuế, mở rộng thị trường. Chẳng hạn, Hiệp định chung về thuế quan và thương mại (GATT) suốt 38 năm ròng, qua 7 vòng đàm phán cũng chỉ tập trung vào việc giảm thuế. Hội nhập kinh tế quốc tế ngày nay được hiểu là việc một quốc gia thực hiện chính sách kinh tế mở, tham gia các định chế kinh tế-tài chính quốc tế, thực hiện tự do hóa và thuận lợi hóa thương mại, đầu tư bao gồm các lĩnh vực:

Đàm phán cắt giảm thuế quan, tiến tới thực hiện thuế suất bằng 0 đối với hàng hóa xuất nhập khẩu.

Giảm thiểu, tiến tới loại bỏ các hàng rào phi thuế quan gây cản trở đối với các hoạt động thương mại. Những biện pháp phi thuế phổ thông (như giấy phép, tiêu chuẩn chất lượng, vệ sinh kiểm dịch…) cần được chuẩn mực hóa theo các quy định chung của WTO hoặc các thông lệ quốc tế và khu vực khác.

Giảm thiểu các hạn chế đối với thương mại, dịch vụ, tức là tự do hóa hiện nay có khoảng 12 nhóm dịch vụ được đưa vào đàm phán, từ dịch vụ tư vấn giáo dục, tin học đến các dịch vụ tài chính, ngân hàng, viễn thông, giao thông vận tải,…..

Giảm thiểu các hạn chế đối với đầu tư để mở đường hơn nữa cho tự do hóa thương mại.

Điều chỉnh chính sách quản lý thương mại theo những quy tắc và luật chơi chung quốc tế, đặc biệt là các vấn đề liên quan đến giao dịch thương mại như thủ tục hải quan, quyền sở hữu trí tuệ, chính sách cạnh tranh…Tại các diễn đàn quốc tế và khu vực hiện nay, việc điều chỉnh và hài hòa các thủ tục hành chính liên quan đến giao dịch thương mại được gọi là hoạt động thuận lợi hóa thương mại.

Triển khai các hoạt động hợp tác kinh tế, văn hóa, xã hội nhằm nâng cao năng lực của các nước trong quá trình hội nhập.

Như vậy, có thể thấy vấn đề hội  nhập kinh tế quốc tế trong bối cảnh hiện nay không chỉ giới hạn trong phạm vi cắt giảm thuế quan mà đã được mở rộng cho tất cả các lĩnh vực liên quan đến chính sách kinh tế-thương mại, nhằm mục tiêu mở rộng thị trường cho hàng hóa và dịch vụ, loại bỏ các rào cản hữu hình và vô hình đối với trao đổi thương mại quốc tế.

Tính tất yếu.

Hợp tác kinh tế giữa các quốc gia xuất hiện khi lực lượng sản xuất và phân công lao động phát triển đến một trình độ nhất định (đây cũng là nguyên nhân cho sự ra đời của Sản Xuất Hàng Hóa. Vậy tiếp theo sự ra đời và phát triển của sản xuất hàng hoa, thế giới sẽ chào đón sự ra đời và phát triển của xu hướng Hợp Tác Kinh Tế ). Ban đầu chỉ là những hình thức buôn bán song phương, sau đó mở rộng, phát triển dưới dạng liên kết sản xuất kinh doanh. Trong thời đại ngày nay, lực lượng sản xuất và công nghệ thông tin đã và đang  phát triển nhanh chóng với một tốc độ chưa từng thấy. Tình hình đó vừa đặt ra yêu cầu, vừa tạo ra khả năng tổ chức lại thị trường trong phạm vi toàn cầu. Các quốc gia ngày nay càng có nhiều mối quan hệ phụ thuộc vào nhau hơn, cần sự bổ trợ cho nhau, đặc biệt là các mối quan hệ về kinh tế thương mại cũng như đầu tư và các mối quan hệ khác như môi trường, dân số…Chính đây là căn cứ thực tế để đi đến các đích cuối cùng của quá trình toàn cầu hóa hướng tới đó là một nền kinh tế toàn cầu thống nhất không còn biên giới quốc gia về kinh tế ấy. Cụ thể những căn cứ đó là: (1)Mỗi quốc gia dù ở trình độ phát triển đến đâu cũng tìm thấy lợi ích cho mình khi tham gia hội nhập quốc tế. Đối với các nước phát triển, họ có thể đẩy mạnh hoạt động thương mại, đầu tư và chuyển giao công nghệ ra nước ngoài, mở rộng quy mô sản xuất, tận dụng và khai thác được các nguồn lực từ bên ngoài như tài nguyên, lao động và thị trường…cũng như gia tăng các ảnh hưởng kinh tế và chính trị của mình trên trường quốc tế. Còn đối với các nước đang phát triển, có thể nói nhu cầu tổ chức lại thị trường thế giới thị trường thế giới trước hết bắt nguồn từ những nước công nghiệp phát triển, do họ ở thế mạnh nên họ thường áp đặt các quy tắc, luật chơi. Bên cạnh đó, các nước đang phát triển khi tham gia hội nhập quốc tế vừa có nhu cầu tự bảo vệ, vừa có yêu cầu phát triển nên cũng cần phải tham gia vào để bảo vệ và tranh thủ lợi ích cho mình.

P.V