Chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu trong bài văn tự sự trang 61 SGK Ngữ văn 10. Câu 2. Chọn kể một vào chi tiết về người con trai của lão Hạc.
Phần II II - CÁCH CHỌN SỰ VIỆC, CHI TIẾT TIÊU BIỂU 1. Đọc truyện An Dương Vương và Mị Châu, Trong Thủy, trả lời các câu hỏi (SGK, tr.62) a. Tác giả dân gian kể chuyện gì? b. Theo anh chị, có thể coi sự việc và các chi tiết trên là những sự việc, chi tiết tiểu biểu không, vì sao? Trả lời: a. Truyện kể về: - Công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước: trong câu chuyện này, tác giả dân gian muốn giải thích một cách "nhẹ nhàng" nỗi đau mất nước và nhấn mạnh tinh thần cảnh giác, phê phán tính chủ quan trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. - Tình vợ chồng: Giữa Mị Châu và Trọng Thủy. Câu chuyện về mối tình ngang trái nhưng son sắt thủy chung của Trọng Thủy - Mị Châu. Hai vợ chồng tuy đứng ở hai bên chiến tuyến nhưng tình cảm của họ vẫn vô cùng sâu nặng. Vì thế mà họ đã sống chết thủy chung với lời thề. - Tình cha, con: Giữa An Dương Vương và Mị Châu. Câu chuyện về nỗi đau đớn của người cha khi dứt ruột kết liễu đứa con mình vì cô công chúa ngây thơ đã vô tình có tội với dân với nước. b. Đó là sự việc tiêu biểu bởi: - Hai chi tiết mở ra bước ngoặt, sự việc mói, tình tiết mới. Nếu thiếu những chi tiết này câu chuyện sẽ dừng lại, kém phần ý nghĩa. Ví dụ nếu Trọng Thủy không than phiền thì tác giả dân gian khó mà miêu tả chi tiết Trọng Thủy theo dấu lông ngỗng cất quân sang đánh Âu Lạc giành thắng lợi. Câu chuyện giảm sự hấp dẫn, còn đâu là bi tình sử Mị Châu - Trọng Thủy, còn đâu là thái độ của tác giả dân gian với hai nhân vật này. 2. Chọn kể một vào chi tiết về người con trai của lão Hạc. Trả lời: Có thể kể các chi tiết: - Anh con trai về, nghe ông giáo kể về cha. ● Lão Hạc đau khổ khi phải bán chú chó vàng ● Lão Hạc phải ăn củ chuối, sung luộc để sống. ● Lão Hạc bòn tiền gửi ông giáo để lo việc tang ma. ● Cái chết đau đớn đầy tự trọng của Lão Hạc. ● Ông giáo trao kỷ vật cho cậu con trai. - Cùng ông giáo, anh con trai xúc động ra viếng mộ cha. ● Nói với cha về những năm tháng vất vả của đời mình. ● Ân hận vì đã bỏ ra đi. ● Hứa với cha sẽ sống sao cho xứng đáng với sự hi sinh của cha. - Anh con trai lão Hạc gửi lại ông giáo những di vật và ra đi. ● Cảm ơn ông giáo vì đã quan tâm giúp đỡ cha mình. ● Kể cho ông giáo biết anh đã giác ngộ và là một người cách mạng. ● Xin gửi lại ông giáo những kỷ vật của cha để lại tiếp tục ra đi chiến đấu. ● Hứa hẹn ngày về. 3. Từ những việc làm trên, anh (chị) hãy nêu cách chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu trong bài văn tự sự. Trả lời: - Xác định mục đích của việc lựa chọn (để kể lại, để viết bài văn tự sự hoặc để làm dẫn chứng cho một việc làm nào đó…). - Xác định đề tài của văn bản: Kể về một trận đánh, về tình mẹ con, vợ chồng, ..vv.. - Dự kiến cốt truyện ● Cốt truyện truyền thống, thường gồm các phần: Trình bày, khai đoạn (thắt nút), phát triển, đỉnh điểm (cao trào) và kết thúc (mở nút). ● Cốt truyện phóng khoáng kiểu hiện đại: Là cốt truyện không theo logic kể trên, có thể đảo lộn hoặc thiếu một phần nào đó hoặc có loại tự sự mà không có… chuyện (chỉ miêu tả những dòng cảm xúc). - Cuối cùng ta hãy chia cốt truyện thành các đoạn, mỗi đoạn chọn một vài sự việc, chi tiết tiêu biểu nổi bật.
Phần III III. LUYỆN TẬP Câu 1 (trang 64 SGK Ngữ văn 10 tập 1) Đọc văn bản: Hòn đá xù xì (SGK, tr. 63, 64) và trả lời câu hỏi a. Khi kể chuyện này, có người định bỏ sự việc hòn đá xấu xí được xác định là rơi từ vũ trụ xuống. Theo anh (chị), làm như thế có được không? Vì sao? b. Từ đó anh (chị) rút ra bài học gì về cách lựa chọn sự việc và chi tiết tiêu biểu khi viết bài văn tự sự. Trả lời: a. Không thể bỏ qua sự việc "hòn đá xấu xí được xác định là rơi từ trên vũ trụ xuống" vì chi tiết này có vai trò chuẩn bị cho sự việc ở phần kết thúc đoạn. Nếu không có sự việc ấy thì chắc người làng và đám trẻ kia sẽ không bao giờ "nhận ra" vẻ đẹp của hòn đá. Nó chắc sẽ vẫn cứ nằm đấy xấu xí, xù xì và vô dụng mà thôi sự việc này làm đổi thay tiến trình của truyện. Đồng thời, chính nó tạo ra nội dung tư tưởng của bài văn. b. Từ sự việc này có thể rút ra bài học: Khi lựa chọn sự việc và chi tiết tiêu biểu để kể chuyện hoặc để viết bài văn tự sự cần cân nhắc kỹ càng và thận trọng. Các sự việc chi tiết được chọn, phải đảm bảo yêu cầu về sự quan trọng và nổi bật, phải góp phần dẫn dắt cốt truyện, phải tô đậm tính cách của nhân vật, tạo ra sự hấp dẫn và tập trung vào chủ đề của bài văn. Câu 2 (trang 64 SGK Ngữ văn 10 tập 1) Đọc đoạn Uy-lít-xơ trở về và thực hiện các yêu cầu của SGK (trang 64) - Hô-me-rơ kể chuyện gì? - Ở phần cuối đoạn trích, tác giả đã chọn một sự việc quan trọng, đó là sự việc nào? Có thể coi đây là thành công của Hô-me-rơ trong nghệ thuật kể chuyện không? Vì sao? Trả lời: - Đoạn trích Uy-lít-xơ trở về kể về cuộc gặp mặt của Uy-lít-xơ với người vợ sau hai mươi năm xa cách. - Trong phần cuối của đoạn trích có một sự việc quan trọng: Hô-me-rơ đã tưởng tượng ra cảnh "người đắm tàu" để so sánh với tâm trạng của Pê-nê-lôp khi nhận ra chồng mình. Đây là một thành công trong nghệ thuật kể chuyện sử thi của Hô-me-rơ, vì chi tiết này lột tả được tâm trạng, bản chất của nàng Pê-nê-lốp, gây được cảm xúc mạnh mẽ cho người đọc. Loigiaihay.com
1. Xét ngữ liệu Văn bản “An Dương Vương và Mị Châu Trọng Thủy” a. Tác giả dân gian đã kể về công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước của cha ông ta . b. Các sự kiện tiêu biểu trong truyện + Dời đô về đồng bằng + Xây thành chế nỏ thành công + Đánh thắng giặc ngoại xâm + Mất cảnh giác dẫn đến mất nước. + An Dương Vương chém Mị Châu và đi xuống biển. c. Các chi tiết tiêu biểu trong truyện + Thần Kim Quy đến giúp đỡ xây thành và cho mượn lẫy rùa để chế nỏ. + An Dương Vương chấp nhận lời cầu hòa và cầu hôn của giặc + Trọng Thủy ăn cắp nỏ thần và bỏ về nước + Khi giặc đến An Dương Vương vẫn điềm nhiên đánh cờ + Trọng Thủy – Mị Châu chia tay nhau, Mị Châu rắc lông ngỗng để chỉ đường + Chi tiết ngọc trai – giếng nước. d. Trong truyện có sự việc Trọng Thủy và Mị Châu chia tay nhau, Trọng Thủy hỏi Mị Châu: …Ta lại tìm nàng, lấy gì làm dấu?”. Mị Châu đáp: Thiếp có áo gấm lông ngỗng…để làm dấu . Đây có thể coi là những sự việc, chi tiết tiêu biểu trong “Truyện An Dương Vương và Mị Châu-Trọng Thủy”. Vì sự việc Trọng Thủy và Mị Châu chia tay nhau vừa có vai trò dẫn dắt câu chuyện, vừa diễn tả được mối quan hệ riêng của hai nhân vật này: e. Chi tiết rắc lông ngỗng vừa có vai trò duy trì tính logic của cốt truyện, vừa khắc họa tính cách nhân vật Mị Châu (ngây thơ, cả tin). Nó có tác dụng dẫn dắt câu chuyện, là cái cớ để câu chuyện tiếp tục phát triển theo hướng của một tấn bi kịch (lí giải nguyên nhân vì sao An Dương Vương bị đẩy đến bước đường cùng). f. Sau sự việc Mị Châu - Trọng Thủy chia tay vẫn còn những sự việc tiếp diễn như: Trọng Thủy cùng quân lính đuổi theo 2 cha con An Dương Vương; Sự cùng đường của 2 cha con. 2. Kết luận a. Khái niệm - Sự việc tiêu biểu là sự việc quan trọng góp phần hình thành cốt truyện và gắn với nhân vật chính trong tác phẩm tự sự. - Chi tiết tiêu biểu là chi tiết có giá trị nghệ thuật cao, khiến các sự việc thêm sinh động. - Lựa chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu là khâu quan trọng trong quá trình viết hoặc kể lại một câu chuyện. b. Cách chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu Chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu cần: - Xác định đề tài, chủ đề của bài văn. - Dự kiến cốt truyện (gồm nhiều sự việc nối tiếp nhau). - Triển khai các sự việc bằng một số chi tiết 1. Hãy xác định 1 số sự việc, chi tiết có trong văn bản “Chiến thắng Mtao-Mxây”? Trả lời: - Sự việc: + Giao đấu giữa Đăm Săn- MtaoMxây (hiệp 1, hiệp 2). + Lễ ăn mừng chiến thắng( lời kêu gọi dân làng, cảnh ăn mừng, hình ảnh Đăm Săn..) - Một số chi tiết: + Đăm săn khiêu chiến với Mtao-Mxay + Hơ - nhị đáp miếng trầu cho MtaoMxay và Đăm săn đã đớp được + Đăm Săn mém chiếc chày mòn vào tai MaoMay và tiêu diệt được hắn + Đăm Săn kêu gọi dân làng đi theo mình 2. Em hãy tưởng tượng phần sau truyện “Lão Hạc” (Nam Cao) và kể lại một số sự việc, chi tiết tiêu biểu Trả lời: - Trở về, thấy cha không còn nữa, anh con trai vô cùng đau đớn, xót xa - Anh con trai lão Hạc tìm gặp ông giáo… đi viếng mộ cha. - Anh kể với cha về những ngày cơ cực làm ở đồn điền cao su - Hứa với cha sẽ sống tốt, xứng với những điều cha đã dành cho - Cảm tạ ông giáo khi đã quan tâm giúp đỡ cha mình - Anh gửi lại nhà cửa, di vật của cha rồi đi theo cách mạng… 3. Đọc văn bản sau và trả lời câu hỏi HÒN ĐÁ XÙ XÌ “Tôi thường tiếc cho hòn đá xù xì trước cửa nhà mình: Nó đen sì sì nằm sấp ở đó như con trâu, chẳng ai biết nó có từ bao giờ, chẳng ai để ý đến nó. Mỗi mùa gặt hái, phơi rơm rạ trước cổng, bà nội lại bảo: “Hòn đá vướng quá, bao giờ mới vần nó đi được”. Bác tôi làm nhà muốn lấy đá xây tường, nhưng khổ một nỗi nó chẳng ra hình thù gì cả, không bằng phẳng, không góc cạnh, dùng búa đục thì tốn sức quá, chẳng bằng ra bãi sông gần đó thả sức chọn vác về còn tốt hơn chán vạn. Nhà xây xong, làm bậc hè, bác tôi cũng không chọn đến nó. Năm ấy, có bác thợ đá về làng, đục đẽo cho gia đình tôi chiếc cối đá. Bà nội bảo: “Lấy quách hòn đá này, khỏi phải vần từ xa”. Bác thợ đá ngắm nghía mãi, rồi lắc đầu, chê chất đá mịn quá không dùng được Nó nằm lặng lẽ ở đó, bóng râm của hòe bên sân không che được nó, hoa cũng chẳng bao giờ mọc trên mình nó. Cỏ dại mọc, dây leo lan dần phủ lên nó một lớp rêu xanh màu đen lốm đốm. Bọn trẻ chúng tôi cũng ghét hòn đá, đã từng rủ nhau vần đi, song không vần nổi. Tuy luôn luôn mắng chê nó, song chẳng biết làm thế nào, đành kệ nó nằm chết gí ở đó. Cuối cùng một hôm, có một nhà thiên văn về làng. Ông đi qua ngõ nhà tôi, chợt phát hiện ra hòn đá này, ánh mắt cứ cuốn hút vào nó. Ông đã ở lại không đi nữa, và sau đó lại có vài người kéo đến, bảo đó là hòn đá rơi từ vũ trụ xuống đã hai ba trăm năm, là một hòn đá rất ghê ghớm. Sau đó không lâu, một chiếc ô tô đến đã cẩn thận chở hòn đá đi. Chuyện này khiến bọn tôi đứa nào cũng hết sức ngạc nhiên. Hòn đá vừa xù xì, xấu xí, vừa tai quái này, thì ra là từ trên trời rơi xuống. Nó đã vá trời, đã từng tỏa nhiệt, tỏa ánh sáng trên trời. Tổ tiên chúng ta có lẽ đã nhìn thấy nó, nó đã đem lại cho tổ tiên ánh sáng, lòng ngưỡng mộ và sự ước ao, song nó đã rơi xuống trong bùn đất, trong cỏ hoang, nằm ở đấy mấy trăm năm ư? Bà nội bảo: - Thật chẳng thể nhận ra, hòn đa không bình thường, ngay đén tường cũng không xây nổi, bậc lên xuống cũng chẳng thể lát được! - Nó xấu xí quá mà! - Nhà thiên văn bảo: - Đúng, nó xấu xí quá. - Nhưng đó chính là cái đẹp của nó. Nhà thiên văn nói tiếp - Nó lấy xấu làm đẹp. - Lấy xấu làm đẹp ư? - Đúng, xấu đén tận cùng là đẹp đén tận cùng. Chính vì thế nó không phải là hòn đá bướng bỉnh thông thường, đương nhiên không thể xây tường, lát bậc lên xuống, không thể điêu khắc và giặt vò quần áo. Nó không phải là thứ để làm những trò ấy, cho nên thường bị người đời chê bai. Bà nội đỏ mặt. Tôi cũng đỏ mặt. Tôi cảm thấy xấu hổ cho mình, đồng thời cảm thấy cái vĩ đại của hòn đá, thậm chí tôi còn oán giận hòn đá tại sao đã im lặng chịu đựng tất cả bao nhiêu năm nay. Song tôi lại lập tức cảm nhận sâu sắc sự vĩ đại của hòn đá đã sống âm thầm và không sợ hiểu lầm”. a. Khi kể lại chuyện này, có người định bỏ sự việc hòn đá xấu xí được xác định là rơi từ vũ trụ xuống. Theo em, làm như thế có được không? Vì sao? b. Từ đó, em rút ra bài học gì về cách lựa chọn sự việc và chi tiết tiêu biểu khi viết bài văn tự sự? Trả lời: a. Không thể lược bỏ sự việc “hòn đá xấu xí được xác định là rơi từ trên vũ trụ xuống” vì: + Chi tiết này trở thành cơ sở cho sự việc phần kết thúc + Chi tiết này lý giải cho sự việc người làng và đám trẻ kia nhận ra vẻ đẹp của hòn đá. + Chính chi tiết đó tạo nông dung tư tưởng của văn bản: hòn đá xù xì, vô dụng mà trở nên vĩ đại. b. Từ những sự việc trên rút ra bài học: + Cần lựa chọn những sự việc, chi tiết tiêu biểu để kể + Các chi tiết phải góp phần làm nổi bật cốt truyện, đó phải là những chi tiết tiêu biểu, hấp dẫn Xem thêm tài liệu Ngữ văn lớp 10 phần Tiếng Việt và Tập làm văn chọn lọc, hay khác: Đã có lời giải bài tập lớp 10 sách mới:
Đã có app VietJack trên điện thoại, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi online, Bài giảng....miễn phí. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS.
Nhóm học tập facebook miễn phí cho teen 2k6: fb.com/groups/hoctap2k6/ Theo dõi chúng tôi miễn phí trên mạng xã hội facebook và youtube:Nếu thấy hay, hãy động viên và chia sẻ nhé! Các bình luận không phù hợp với nội quy bình luận trang web sẽ bị cấm bình luận vĩnh viễn. |
