Thiết kế các thí nghiệm trong dạy học môn khoa học lớp 5Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (420.18 KB, 63 trang ) MỞ ĐẦU năng học tập của học sinh. Học sinh phải được hoạt động, được bộc lộ mình và môn Khoa học lớp 5. 8. Phương pháp nghiên cứu 3 NỘI DUNG đầy đủ bản chất nguyên nhân của hiện tương đó. – Thí nghiệm ngoại khóa (thí nghiệm thực hành của học sinh ). thế các phương pháp cũ bằng hàng loạt các phương pháp mới. 5 hệ phụ thuộc với nhau. Toàn bộ quá trình dạy học chịu ảnh hưởng của môi được hoạt động và lĩnh hội kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo, đồng thời hình thành nghệ, xu thế toàn cầu hóa mạnh mẽ, đường lối đổi mới và sự chuyển dịch mạnh Một vấn đề quan trọng nữa là sự đổi mới của chương trình tiểu học pháp dạy học cũng buộc phải đổi mới theo. Đổi mới phương pháp dạy học là là yếu tố quan trọng góp phần thực hiện thành công sự nghiệp công nghiệp “ Nâng cao chất lượng toàn diện ở tiểu học ’’. Bộ Giáo dục đã đề ra yêu cầu của học sinh đều có thể chiếm lĩnh bằng các hoạt động tự lực cho dù có đủ các phương tiện, đồ dung học tập và phương pháp dạy
học tích cực không phải Đổi mới phương pháp dạy học lấy học sinh làm trung tâm, tăng cường 10 dạy học hiện
đại để đạt được mục tiêu dạy và học đã đề ra. Đây là quan niệm duy logic, năng lực cá nhân và hoàn thành tốt các công viiecj được giao. 1.2. Cơ sở khoa học Nội dung chương trình môn Khoa học lớp 5 gồm có 4 chủ đề lớn, cụ thể đề trước và ở các lớp dưới : thực vật và động vật (chủ đề Thực vật và động vật 1.2.1.2. Đặc điểm của môn Khoa học lớp 5 cuộc sống. Học sinh có thể tư duy và tranh luận để giải quyết các vấn đề nảy nghiệm có sẵn để tiến hành thí nghiệm. Bằng các hoạt động tự lực thực hiện thí nhiều thông tin, kiến thức, kĩ năng mà còn giúp học sinh phát triển về thể chất, 14 kiếm được các nguyên vật liệu sẵn có trong môi trường tự nhiên xung quanh để dựng thí nghiệm và xác định mục đích của thí nghiệm cho phù hợp. rõ mục đích thí nghiệm. Thí nghiệm phải đảm bảo thành công. Những suy lí để Giáo viên phải chuẩn bị kĩ các nguyên vật liệu hay hóa chất, dụng cụ. . 16 CHƯƠNG 2 Để thí nghiệm hấp dẫn, kích thích hứng thú học tập của học sinh thì các Cần chuẩn bị tốt các dụng cụ thí nghiệm, thiết bị thí nghiệm phải thể 2.2. Đề xuất quy trình thiết kế thí nghiệm trong dạy học môn – Phát biểu giả thiết – Kết quả thu được từ thí nghiệm Thu thập số liệu được thực hiện theo mô hình thiết kế thí nghiệm. Phân 2.3. Thiết kế các thí nghiệm sử dụng
trong một số bài của môn 20 + Phương pháp quan sát. trọng để sản xuất bột nhẹ và nguyên liệu hóa chất cơ bản là sôđa. Bột nhẹ được ngành công nghiệp như: làm nguyên liệu sản xuất bột giặt, sản
xuất thủy tinh Bài 35 : SỰ CHUYỂN THỂ CỦA CHẤT Bước 2 : Phát biểu giả thiết + Phương pháp phân tích, tổng hợp. 22 * Thí nghiệm 1 : cho một ít cát trắng và một ít
muối tinh vào hai chiếc làm cô đặc bằng cách cho bay hơi. Khi sản phẩm mong muốn chính là hơi bốc Dựa vào sự tồn tại của các chất trong tự nhiên và sự biến đổi lí – hóa học Bài 36 : HỖN HỢP Bước 3 : Mô tả thiết kế thí nghiệm, kết quả thu được + Phương pháp quan sát. Dùng thìa
nhỏ lấy từng chất ( gia vị : muối, mì chính, hạt tiêu ) cho vào giữa rá, sạn sẽ còn lại dưới đáy rá. năng học tập của học viên. Học sinh phải được hoạt động giải trí, được thể hiện mình vàđược tăng trưởng tối đa trải qua những hoạt động giải trí học tập. Dạy học môn Khoa học với nhiều chủ đề phong phú, nhiều mẫu mã luôn đòi hỏitính không thiếu và đúng chuẩn của những tri thức khoa học và người giáo viên phảilàm thế nào để hình thành niềm tin khoa học thâm thúy cho học viên ? Có nhiềubiện pháp và con đường để làm được điều này nhưng có lẽ rằng chiêu thức mới vàtỏ ra hiệu suất cao hơn cả, gây ấn tượng thâm thúy và lôi cuốn sự tập trung chuyên sâu, chú ý quan tâm cũngnhư sự hứng thú học tập của học viên là “ thí nghiệm ”. Vì thế tôi chon đề tài “ Thiết kế những thí nghiệm trong dạy học môn Khoa học lớp 5 ” để nghiên cứutrong khóa luận tốt nghiệp của mình. 2. Mục đích nghiên cứu và điều tra đề tàiThiết kế những thí nghiệm trong dạy học môn Khoa học lớp 5 để tạo hứngthú học tập và hình thành niềm tin khoa học thâm thúy cho học viên, đồng thờinâng cao chất lượng dạy và học. 3. Đối tượng nghiên cứuThí nghiệm sử dụng trong dạy học môn Khoa học lớp 5.4. Khách thể nghiên cứuQuá trình dạy học môn Khoa học lớp 5.5. Phạm vi nghiên cứuDo thời hạn có hạn nên khoanh vùng phạm vi nghiên cứu và điều tra của đề tài chỉ dừng lại ởviệc phong cách thiết kế những thí nghiệm trong dạy học môn Khoa học lớp 5.6. Nhiệm vụ nghiên cứu và điều tra – Tìm hiểu cơ sở lý luận, cơ sở thực tiễn của việc phong cách thiết kế những thí nghiệmtrong dạy học môn Khoa học lớp 5. – Đề xuất quá trình phong cách thiết kế những thí nghiệm trong dạy học môn Khoa họclớp 5.7. Giả thuyết khoa họcNếu phong cách thiết kế được những thí nghiệm trong dạy học môn Khoa học lớp 5 theo đúng quá trình đã yêu cầu sẽ góp thêm phần nâng cao chất lượng dạy và họcmôn Khoa học lớp 5.8. Phương pháp nghiên cứu và điều tra – Phương pháp điều tra và nghiên cứu tài liệu lý luận. – Phương pháp quan sát. – Phương pháp nghiên cứu và điều tra, tìm hiểu, thống kê số liệu. 9. Cấu trúc của đề tàiPhần 1 : Mở đầuPhần 2 : Nội dungChương 1 : Cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn. Chương 2 : Thiết kế những thí nghiệm trong dạy học môn Khoa họclớp 5. NỘI DUNGCHƯƠNG 1C Ơ SỞ LÝ LUẬN VÀ CƠ SỞ KHOA HỌC1. 1. Cơ sở lý luận1. 1.1. Các khái niệm tương quan đến đề tài1. 1.1.1. Khái niệm thí nghiệmTheo từ điển Tiếng Việt của Hoàng Phê thì : “ Thí nghiệm là gây ra mộthiện tượng, một sự biến hóa nào đó trong điều kiện kèm theo xác lập để khám phá, kiểmtra hay chứng tỏ ’ ’. [ 938, 8 ] Hay “ thí nghiệm có nghĩa là làm thử để rút ra kinh nghiệm tay nghề ’ ’. Theo giáo trình chiêu thức thí nghiệm của Nguyễn Thị Lan thì thínghiệm là những việc làm để tạo ra những hiện tượng kỳ lạ nhằm mục đích phát hiện đượcđầy đủ thực chất nguyên do của hiện tương đó. Thí nghiệm có vai trò quan trọng trong nghiên cứu và điều tra khoa học và trongdạy học. Thí nghiệm là một phần của hiện thực khách quan được thực hiệnhoặc được tái tạo lại trong điều kiện kèm theo đặc biệt quan trọng, trong đó con người hoàn toàn có thể chủđộng tinh chỉnh và điều khiển những yếu tố ảnh hưởng tác động vào những quy trình xảy ra để Giao hàng chocác mục tiêu nhất định. Thí nghiệm giúp con người kiểm chứng, làm sáng tỏnhững giả thiết khoa học. Thí nghiệm là cầu nối giữa kim chỉ nan và thực tiễn, là tiêu chuẩn đánh giátính chân thực của kiến thức và kỹ năng, tương hỗ đắc lực cho tư duy phát minh sáng tạo. Nó là phươngtiện duy nhất giúp hình thành ở học viên kĩ năng, kĩ xảo thực hành thực tế và tư duysáng tạo. Thí nghiệm được thực thi ở tổng thể những khâu của quy trình dạy học. Thí nghiệm được sử dụng dưới những hình thức : – Thí nghiệm do giáo viên tự tay trình diễn trước học viên ( gọi là thínghiệm trình diễn của giáo viên ). – Thí nghiệm do học viên tự làm ( gọi là thí nghiệm của học viên ). – Thí nghiệm ngoại khóa ( thí nghiệm thực hành thực tế của học viên ). 1.1.1. 2. Khái niệm phong cách thiết kế thí nghiệmThiết kế thí nghiệm là lập kế hoạch nghiên cứu và điều tra nhằm mục đích tìm ra những vấnđề mới hoặc chứng minh và khẳng định lại hoặc bác bỏ hiệu quả của những điều tra và nghiên cứu trướcđó. Thông qua thí nghiệm người điều tra và nghiên cứu hoàn toàn có thể tìm được câu vấn đáp chomột số yếu tố đặt ra hoặc rút ra được Tóm lại về một hiện tượng kỳ lạ nào đó. Theomột nghĩa hẹp, thí nghiệm được phong cách thiết kế trong một môi trường tự nhiên quản trị nhằmnghiên cứu ảnh hưởng tác động của một hay nhiều yếu tố lên những quan sát. 1.1.2. Định hướng thay đổi chiêu thức dạy học ở tiểu học1. 1.2.1. Sự thiết yếu phải thay đổi chiêu thức dạy học ở tiểu họcĐổi mới chiêu thức dạy học là yếu tố được toàn Đảng, toàn dân tâmtrong quá trình lúc bấy giờ. Đổi mới chiêu thức dạy học không phải là sự thaythế những giải pháp cũ bằng hàng loạt những chiêu thức mới. Về mặt thực chất, thay đổi giải pháp dạy học là thay đổi cách tiếnhành chiêu thức, thay đổi những phương tiện đi lại và hình thức tổ chức triển khai. Triển khaicác phương tiện đi lại trên cơ sở khai thác triệt để ưu điểm của những phương pháptruyền thống và vận dụng linh động những chiêu thức mới nhằm mục đích phát huy tối đatính tích cực, dữ thế chủ động, phát minh sáng tạo của người học, giúp người học đạt được nănglực mà mình mong ước. a. Cơ sở lý luận thay đổi giải pháp dạy họcCơ sở lý luận của thay đổi chiêu thức dạy học hầu hết dựa vàonhững thành tựu nghiên cứu và điều tra về nghành khoa học giáo dục, dưới đây là một sốnét chính. Tiếp cận mạng lưới hệ thống : Nghiên cứu đối tượng người dùng như một mạng lưới hệ thống và toànvẹn, tăng trưởng sinh động, tự hình thành và tăng trưởng trải qua việc giải quyếtmâu thuẫn nội tại do sự tương tác hợp quy luật của những thành tố tạo ra. Mốiquan hệ thầy trò, phương tiện đi lại điều kiện kèm theo dạy học, mục tiêu, nội dung và phươngpháp dạy học với quy trình kiểm tra nhìn nhận trong quy trình dạy học có quanhệ phụ thuộc vào với nhau. Toàn bộ quy trình dạy học chịu tác động ảnh hưởng của môitrường, kinh tế tài chính, xã hội. Quá trình dạy học tiếp cận nhân cách : Thầy và trò là đa phần của mốiquan hệ trong quy trình dạy học. Quá trình dạy học muốn tăng trưởng nhân cáchphải qua sự thống nhất ba mặt đó là tính riêng không liên quan gì đến nhau, độc lạ của cá thể, hòađồng những mối quan hệ liên nhân cách, ảnh hưởng tác động của nhân cách tới xã hội, hội đồng. Đối với giải pháp dạy học theo cách này là tăng trưởng ba mặtcủa nhân cách. Quá trình dạy học theo cách tiếp cận hoạt động giải trí : Quá trình dạy họcphải coi hoạt động giải trí là thực chất của mình, tức là giáo viên tổ chức triển khai cho học sinhđược hoạt động giải trí và lĩnh hội kiến thức và kỹ năng, kiến thức và kỹ năng, kỹ xảo, đồng thời hình thànhnhân cách cho học viên. Công nghệ dạy học : Tư tưởng công nghệ tiên tiến dạy học đa phần được thể hiệnở ba điểm sau : Chuyển hóa vào thực tiễn dạy học thành tựu mới nhất của khoa học côngnghệ từ tiềm năng, nội dung, giải pháp và hình thức tổ chức triển khai trải qua xử lývề mặt sư phạm. Sử dụng tối đa, tối ưu những phương tiện kĩ thuật văn minh, đa kênh, đa hìnhvào dạy học. Thiết kế được kế hoạch dạy học mới, vận dụng nguyên tắc mới đó là hệdạy học “ tự động hóa – thành viên hóa – được trợ giúp ’ ’. Thuyết dạy học cộng tác : Theo thuyết này, dạy có tính năng phong cách thiết kế, tổ chức triển khai, chỉ huy, kiểm tra quy trình dạy học. Hai hoạt động giải trí này thống nhất vớinhau nhờ sự cộng tác. Đây là yếu tố cơ bản duy trì, tăng trưởng sự thống nhấttoàn vẹn của quy trình dạy học là yếu tố dẫn đến chất lượng của dạy tốt và họctốt. b. Cơ sở thực tiễn của thay đổi chiêu thức dạy họcDân tộc ta đang trên biển lớn của sự hội nhập toàn thế giới, toàn cảnh quốc tếvà trong nước có nhiều biến hóa ( sự tăng trưởng nhảy vọt của khoa học côngnghệ, xu thế toàn thế giới hóa can đảm và mạnh mẽ, đường lối thay đổi và sự chuyển dời mạnhmẽ về cơ cấu tổ chức kinh tế tài chính của quốc gia trong thời kì hội nhập ). Vì vậy bên cạnh việchọc tập, thừa kế thành quả khoa học của quả đât, tất cả chúng ta cần đi trước đónđầu, cần phải thay đổi tư duy, thay đổi giải pháp thao tác, học tập. Sự tăng trưởng của khoa học công nghệ tiên tiến đã mở ra năng lực và điều kiệnthuận lợi cho việc sự dụng công nghệ thông tin vào quy trình dạyhọc. Việc sửdụng những thành tựu khoa học công nghệ tiên tiến sẽ làm đổi khác hiệu suất cao quá trìnhdạy học, hiệu suất cao của việc sử dụng chiêu thức dạy học. Một yếu tố quan trọng nữa là sự thay đổi của chương trình tiểu họcvà bậc tiểu học là bậc học nền tảng nên sự thay đổi càng thiết yếu và quantrọng. Chính vì thế đã từ nhiều năm nay giáo dục tiểu học đã có những thayđổi can đảm và mạnh mẽ. Về tiềm năng : Chương trình dạy học tiểu học truyền thống lịch sử chủ yếugồm những đích cần đạt và hạng mục những nội dung dạy học nên trong đổi mớichương trình dạy học tiềm năng đã được cụ thể hóa thành kế hoạch hoạt động giải trí sưphạm gồm có những đích ở đầu cuối ( triển khai ở cấp bậc tiềm năng : bậc học, môn học, chủ đề, bài học kinh nghiệm, … ). Những nội dung kiến thức và kỹ năng và phẩm chất năng lựccần đạt ở học viên, những chiêu thức và phương tiện đi lại dạy học, những hoạt độngdạy học cụ thể nhìn nhận tác dụng học tập của học viên. Về nội dung : Nội dung chương trình soạn thảo tân tiến, tinh giản, thiếtthực và update sự tăng trưởng của khoa học công nghệ tiên tiến, kinh tế tài chính xã hội, tăngcường thực hành thực tế vận dụng, gắn bó với thực tiễn ở Nước Ta, tiến kịp trình độphát triển chung của số đông học viên, tạo điều kiện kèm theo học tập và tăng trưởng nănglực của từng đối tượng người tiêu dùng học viên. Coi trọng đúng mức những kĩ năng sống trongcộng đồng, thích ứng được với những thay đổi diễn ra hàng ngày. Hình thànhvà tăng trưởng những phẩm chất của con người lao động Nước Ta chịu khó, chịu khó, cẩn trọng, có nghĩa vụ và trách nhiệm và có lòng yêu thương, nhân ái. Về giải pháp : Trước thực tiễn thay đổi về tiềm năng, nội dungchương trình tiểu học và cách nhìn nhận tác dụng học tập của học viên, phươngpháp dạy học cũng buộc phải thay đổi theo. Đổi mới chiêu thức dạy học lànội dung rất là quan trọng trong việc nâng cao chất lượng dạy và học tiểuhọc. 1.1.2. 2. Một số xu thế thay đổi chiêu thức dạy học ở tiểu họcĐảng và Nhà nước ta đã xác lập “ góp vốn đầu tư cho giáo dục là Quốc Sáchhàng đầu, tăng trưởng giáo dục là nền tảng đào tạo và giảng dạy nhân lực chất lượng cao vàlà yếu tố quan trọng góp thêm phần triển khai thành công xuất sắc sự nghiệp công nghiệphóa – hiện đại hóa ’ ’. Giáo dục đào tạo góp thêm phần hình thành và tu dưỡng nhân cáchtốt đẹp cho học viên, đặc biệt quan trọng là giáo dục tiểu học. Đây là bậc học nền tảng đểcác em liên tục học những bậc học cao hơn. Do vậy Đảng và Nhà nước đã nêu rõ ở nghi quyết Trung ương II là : Nâng cao chất lượng tổng lực ở tiểu học ’ ’. Bộ Giáo dục đào tạo đã đề ra nhu yếu củaviệc dạy học văn minh tăng cường hoạt động giải trí tích cực, độc lập của học viên. Đổimới về giải pháp dạy học ở tổng thể những môn học trải qua việc đổi mớichương trình và sách giáo khoa từ lớp 1 đến lớp 5. Đó là nhu yếu tất yếu nhằmnâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường trong tình hình lúc bấy giờ. Như vậy, mục tiêu của thay đổi chiêu thức dạy học ở tiểu học là thayđổi lối dạy học truyền thụ một chiều sang dạy học theo giải pháp tích cựcnhằm giúp học viên phát huy tính tích cực, tự giác, dữ thế chủ động, phát minh sáng tạo, rènluyện kĩ năng và thói quen tự học, niềm tin hợp tác, rèn luyện kĩ năng vậndụng kỹ năng và kiến thức vào thực tiễn, tạo hứng thú học tập cho học viên. Qua đây họcsinh dữ thế chủ động tìm tòi, mày mò tri thức mới để cung ứng được nhu yếu củacuộc sống hiện tại và tương lai. Cốt lõi của việc thay đổi dạy và học hướng tới hoạt động giải trí dữ thế chủ động chốnglại thói quen học tập thụ động. Muốn vậy cần vận dụng những giải pháp dạyhọc tích cực. Tuy nhiên, chiêu thức dạy học tích cực không có nghĩa là gạtbỏ những chiêu thức dạy học truyền thống lịch sử mà là thừa kế, tăng trưởng những mặttích cực của mạng lưới hệ thống chiêu thức dạy học truyền thống cuội nguồn, đồng thời học hỏi, vận dụng một số ít chiêu thức mới văn minh. Bởi không phải tổng thể kiến thứchọc sinh đều hoàn toàn có thể sở hữu bằng những hoạt động giải trí tự lực mặc dầu có đủ cácphương tiện, đồ dung học tập và chiêu thức dạy học tích cực không phảiđược vận dụng thuận tiện ở mọi lúc mọi nơi, cũng không phải mọi học viên đềutự nguyện, tự giác tham gia và điều quan trọng là không có giải pháp dạyhọc nào là vạn năng. Phương pháp nào cũng có ưu điểm và điểm yếu kém của nó, thế cho nên phảibiết vận dụng, phối hợp những chiêu thức với nhau để nâng cao chất lượng dạyvà học. Đổi mới giải pháp dạy học, triển khai dạy và học tích cực cần phải sửdụng những giải pháp dạy học học hài hòa và hợp lý. Các sách lý luận chỉ rõ về mặt hoạtđộng nhận thức thì giải pháp thực hành thực tế là “ tích cực hơn những phương phápdùng lời ’ ’. Trong nhóm những giải pháp dùng lời thì lời của thầy, lời củasách đóng vai trò hầu hết, đặc biệt quan trọng là lời của thầy. Phương pháp dùng lời có sử dụng những phương tiện đi lại trực quan nhưng nóchỉ đóng vai trò minh họa cho lời của thầy. Trong những chiêu thức dùng lời thìphương pháp phỏng vấn học viên thao tác với sách, báo cáo giải trình nhỏ của học viên cónhiều thuận tiện để phát huy tính tích cực của học viên. Trong nhóm những phương tiện đi lại trực quan thì những phương tiện đi lại trực quan là “ nguồn ’ ’ hầu hết dẫn đến kiến thức và kỹ năng mới, học viên dùng giác quan tri giác tàiliệu do thầy màn biểu diễn và dùng tư duy của mình để rút ra tri thức mới. Trong nhóm những chiêu thức thực hành thực tế, học viên được trực tiếp thaotác trên đối tượng người tiêu dùng dưới sự hướng dẫn của giáo viên để tự lực tò mò tri thứcmới. Cần chăm sóc đến mặt bên trong của giải pháp dạy học ( lý giải, minh họa, tìm tòi từng phần, điều tra và nghiên cứu, quy nạp hay diễn dịch, nghiên cứu và phân tích haytổng hợp … ). Việc sử dụng phương tiện đi lại trực quan sẽ đem lại những hiệu suất cao sưphạm khác nhau khi được giáo viên sử dụng theo lối lý giải minh họa trongphương pháp dùng lời, hoặc theo lối tìm tòi từng bộ phận trong phương pháptrực quan hoặc theo lối điều tra và nghiên cứu trong giải pháp thực hành thực tế. Đổi mới giải pháp dạy học lấy học viên làm TT, tăng cườnghoạt động học tập cá thể, trải qua hoạt động giải trí cá thể kích thích động cơ bêntrong của người học, làm tăng cường tính dữ thế chủ động, tự tin, tăng trưởng năng lựcsuy lý tự phát hiện và sở hữu tri thức. Do vậy, cần tổ chức triển khai hoạt động giải trí tự họccủa học viên. Rèn luyện giải pháp tự học không ngừng nâng cao hiệu quảhọc tập mà còn là tiềm năng của thay đổi chiêu thức dạy và học. Giáo viêncần giao trách nhiệm cho học viên. Nhiệm vụ học tập phải đơn cử, rõ ràng, đúng mức, tương thích với năng lượng, điều kiện kèm theo nhận thức của học viên. Giáo viên hoàn toàn có thể hướng dẫn học viên tự họcbằng cách đọc tài liệu tìm hiểu thêm hay sách giáo khoa trước và sau khi nghegiảng như thế nào, cách xử lý những bài tập ra sao … Giáo viên hoàn toàn có thể sử dụngphương pháp phỏng vấn nhưng cần lấy học viên làm TT. Như vậy vận dụng những chiêu thức dạy học truyền thống lịch sử vẫn phải coitrọng rèn luyện kĩ năng tự học cho học viên. Khi sử dụng giải pháp dạy học truyền thống cuội nguồn, giáo viên cầnkhai thác công dụng khêu gợi vốn có của mỗi chiêu thức để kích thích vàphát huy vai trò dữ thế chủ động nhận thức của người học. Giáo viên đóng vai tròhướng dẫn, động viên, khuyến khích học viên. Giáo viên cần có những phương pháptruyền đạt hiệu suất cao để kích thích tư duy phát minh sáng tạo của học viên. Điều đó đòi hỏingười giáo viên không ngừng nâng cao trình độ trình độ, nhiệm vụ, tựhọc, tự nghiên cứu và điều tra để cung ứng việc dạy học trong thời văn minh. Giáo viên cầnthường xuyên theo dõi, update thông tin, số liệu, tư liệu, sự kiện, có tư liệugiảng dạy gây hứng thú với học viên. Khuyến khích học viên chuẩn bị sẵn sàng bài trướckhi đến lớp để hoàn toàn có thể tưởng tượng được những kiến thức và kỹ năng, khái niệm sẽ tiếp thu vàkhắc sâu chúng. Như vậy, biết vận dụng những chiêu thức dạy học truyền thống cuội nguồn mộtcách tích cực, tương thích với từng môn học, từng bài học kinh nghiệm sẽ góp thêm phần nâng caochất lượng dạy – học lúc bấy giờ. Đồng thời với việc khai thác mặt tích cực củacác giải pháp dạy học truyền thống lịch sử phải tích hợp với những phương pháp10dạy học hiện đại để đạt được tiềm năng dạy và học đã đề ra. Đây là quan niệmđổi mới đúng đắn và tương thích với trong thực tiễn. 1.1.3. Thiết kế và sử dụng thí nghiệm theo hướng phát huy tính tích cựccủa học sinhThí nghiệm là nền tảng của dạy học môn Khoa học. Thí nghiệm giúp họcsinh chuyển từ tư duy đơn cử sang tư duy trừu tượng và ngược lại. Khi quan sáthay làm những thí nghiệm, học viên sẽ rút ra được những khái niệm, định luật, kiếnthức về nhiều nghành trong đời sống. Thí nghiệm được phong cách thiết kế và sử dụngđúng mục tiêu sẽ là nguồn giúp học viên khai thác, tìm tòi, phát hiện kỹ năng và kiến thức, giúp học viên phát huy tính tích cực, dữ thế chủ động, phát minh sáng tạo và tăng trưởng năng lựcnhận thức, tư duy khoa học. Thí nghiệm giúp học viên tích lũy và giải quyết và xử lý thông tin nhằm mục đích hình thànhkhái niệm, đặc thù chung của những sự vật hiện tượng kỳ lạ. Thiết kế và sử dụng cácthí nghiệm theo quan điểm tân tiến được cho phép giáo viên địa thế căn cứ vào nội dung bàihọc, năng lực của học viên để phong cách thiết kế thí nghiệm. Điểm mới của thí nghiệmkhi phong cách thiết kế và sử dụng theo quan điểm này chính là giáo viên đặt học viên vàotình huống có yếu tố. Từ đó học viên phát sinh nhu yếu muốn thực thi thínghiệm để xử lý yếu tố được nêu ra. Tính tích cực được nhìn nhận ở việc học viên được trực tiếp tham gia vàocác hoạt động giải trí thực hành thực tế thí nghiệm, điều tra và nghiên cứu và khám phá thí nghiệm theohướng nắm được mục tiêu của thí nghiệm, lựa chọn làm thí nghiệm, quan sátvà diễn đạt để rút ra Kết luận một cách trang nghiêm và có hiệu suất cao. Như vậy, với việc phong cách thiết kế và sử dụng những thí nghiệm theo quan điểmhiện đại học sinh sẽ được phát huy tối đa hoạt động giải trí nhận thức. Học sinh biết sửdụng kiến thức và kỹ năng mình có để vận dụng có hiệu suất cao vào những hoạt động giải trí thực hành thực tế, từ đó vận dụng vào thực tiễn đời sống. Trên cơ sở đó học viên tăng trưởng tưduy logic, năng lượng cá thể và triển khai xong tốt những công viiecj được giao. 1.2. Cơ sở khoa học1. 2.1. Môn Khoa học lớp 5 với việc phong cách thiết kế những thí nghiệm trong dạy học1. 2.1.1. Nội dung chương trình môn Khoa học lớp 511N ội dung chương trình môn Khoa học lớp 5 gồm có 4 chủ đề lớn, cụ thểnhư sau : – Con người và sức khỏe thể chất gồm 21 bàiĐặc điểm của chủ đề này là kiến thức và kỹ năng trong những bài học kinh nghiệm tương đối trừutượng, khó hiểu. Mỗi bài học kinh nghiệm ngoài những kỹ năng và kiến thức khoa học chủ chốt của bàiđược viết ở kí hiệu “ Bóng đèn tỏa sáng ’ ’, còn có thêm những thông tin trongcác bóng nói, những khung màu. – Vật chất và nguồn năng lượng gồm 29 bàiĐây là chủ đề lớn trong môn Khoa học. Khác với chủ đề khác, ở chủ đềnày học viên được khám phá về đặc thù, đặc thù, vai trò của những chất, những vậtliệu, thực trạng ô nhiễm của những chất, sự đổi khác những chất. Đây là những nộidung trừu tượng, tuy nhiên lại thuận tiện hoàn toàn có thể dùng những vật tư sẵn có trong môitrường tự nhiên xung quanh để triển khai thí nghiệm. Vì vậy, thí nghiệm đượcxem là chiêu thức dạy học đặc biệt hiệu quả khi dạy chủ đề này. – Thực vật và động vật hoang dã gồm 11 bàiNội dung của chủ đề Thực vật và động vật hoang dã ở lớp 4 thì tập trung chuyên sâu vào cácmối quan hệ của thực vật và động vật hoang dã với môi trường tự nhiên như nhu yếu về nước, không khí, ánh sáng của thực vật ; nhu yếu về không khí, thức ăn, nước uống vàánh sáng của động vật hoang dã ; mối quan hệ thức ăn trong tự nhiên. Lên lớp 5, nội dungcủa chủ đề này tập trung chuyên sâu đa phần vào sự sinh sản của thực vật và động vật hoang dã. – Môi trường và tài nguyên vạn vật thiên nhiên gồm 8 bàiỞ chủ đề này, kỹ năng và kiến thức mà học viên được học có tương quan tới những chủđề trước và ở những lớp dưới : thực vật và động vật hoang dã ( chủ đề Thực vật và động vậtở lớp 4 ), không khí, nước, âm thanh, ánh sáng, ( chủ đề Vật chất và năng lượnglớp 4 ), sử dụng nguồn năng lượng ( chủ đề Vật chất và nguồn năng lượng lớp 5 ) ; những hoạtđộng nông nghiệp, công nghiệp, làng quê và đô thị ( chủ đề Xã hội lớp 3 ). .. Nội dung của chủ đề này là giúp học viên biết được vai trò của môi trường tự nhiên đốivới con người và ảnh hưởng tác động của con người tới thiên nhiên và môi trường tự nhiên ; dân số và tàinguyên ; 1 số ít giải pháp bảo vệ môi trường tự nhiên. 121.2.1.2. Đặc điểm của môn Khoa học lớp 5V ới 4 chủ đề lớn là Con người và sức khỏe thể chất, Vật chất và nguồn năng lượng, Thực vật và đông vật, Môi trường và tài nguyên vạn vật thiên nhiên ; môn Khoa họclớp 5 được thiết kế xây dựng theo quan điểm tích hợp những nội dung của những khoa học tựnhiên ( Vật lý, Hóa học, Sinh học, Cơ sở địa lý tự nhiên và tích hợp những nộidung của những khoa học tự nhiên với khoa học về sức khỏe thể chất ). Nội dung được lựachọn thiết thực, thân mật và có ý nghĩa với học viên, giúp những em hoàn toàn có thể vậndụng những kỹ năng và kiến thức khoa học vào đời sống hàng ngày. Ngoài ra môn Khoa học lớp 5 còn chú trọng tới việc hình thành và pháttriển những kĩ năng trong học tập môn Khoa học nói chung như quan sát, Dự kiến, thí nghiệm, lý giải những sự vật hiện tượng kỳ lạ tự nhiên đơn thuần và kĩ năng vậndụng những kỹ năng và kiến thức khoa học vào thực tiễn đời sống. 1.2.2. Vai trò của việc phong cách thiết kế những thí nghiệm để sử dụng trong dạy họcmôn Khoa học lớp 5T rên cơ sở điều tra và nghiên cứu đặc thù, thực chất của thí nghiệm và đặc điểmnội dung của môn Khoa học tôi thấy phong cách thiết kế những thí nghiệm để vận dụng vàoviệc dạy học môn Khoa học lớp 5 là rất thiết yếu và tương thích với nội dung kiếnthức của môn học. Do Khoa học là một môn học tích hợp kỹ năng và kiến thức của khoahọc tự nhiên và khoa học xã hội nên nội dung của nó mang tính thực tiễn cao. Những hiểu biết mà học viên tiếp thu được sẽ ứng dụng rất nhiều vào trongcuộc sống. Học sinh hoàn toàn có thể tư duy và tranh luận để xử lý những yếu tố nảysinh trong thực tiễn, từ đó tìm ra được kiên thức của bài học kinh nghiệm, hình thành niềmtin khoa học. Thí nghiệm đóng vai trò quan trọng giúp những em hiểu và làm sángtỏ những giả thuyết khoa học này. Quá trình nhận thức của học viên mang tính trực quan đơn cử. Tri giáccủa học viên gắn liền với hoạt động giải trí thực tiễn, trí nhớ mang đặc thù hình ảnh, đơn cử, trực tiếp. Dạy học có sử dụng thí nghiệm luôn đặt học viên vào nhữnghoạt động trực tiếp, lấy hoạt động giải trí của học viên làm TT, dưới sự hướngdẫn của giáo viên học viên thực hành thực tế thí nghiệm dựa vào kiến thức và kỹ năng, kinh23nghiệm có sẵn để triển khai thí nghiệm. Bằng những hoạt động giải trí tự lực triển khai thínghiệm học viên sẽ chớp lấy kỹ năng và kiến thức, ghi nhớ kỹ năng và kiến thức một cách thâm thúy vàvững chắc. Thực hành thí nghiệm còn tạo cho học viên tìm hiểu và khám phá, mày mò, đánhgiá, học hỏi lẫn nhau trải qua bài tập trong thực tiễn và những thí nghiệm thực hành thực tế. Thí nghiệm còn giúp học viên hiểu được thực chất của yếu tố một cáchnhanh chóng và đúng chuẩn. Học sinh được đặt vào trường hợp có yếu tố và tựmình lựa chọn thí nghiệm, tự tổ chức triển khai thí nghiệm trải qua sự hướng dẫn củagiáo viên. Học sinh tự triển khai thí nghiệm rồi trình diễn trước lớp, dù làmhỏng hay làm tốt, những em đều được trình diễn và lý giải Kết luận của mình. Chính qua những lần thử nghiệm liên tục ấy, qua những sai lầm đáng tiếc học viên sẽ rútra kinh nghiệm tay nghề và hiểu sâu thực chất của yếu tố. Thí nghiệm có tính năng kích thích động cơ học tập của học viên. Khinhận được những yếu tố học viên phát sinh nhu yếu muốn triển khai thí nghiệm đểgiải quyết yếu tố được nêu ra. Học sinh sẽ tự điều tra và nghiên cứu, nêu ra những ý tưởng sáng tạo, những năng lực hoàn toàn có thể xảy ra khi thực thi thí nghiệm rồi từ từ chiếm lĩnhtri thức. Hơn thế nữa, khi thực thi thí nghiệm học viên luôn ở trạng thái vậnđộng, sử dụng mọi giác quan, điều này không chỉ giúp học viên lĩnh hội đượcnhiều thông tin, kiến thức và kỹ năng, kĩ năng mà còn giúp học viên tăng trưởng về sức khỏe thể chất, thẩm mĩ … Đây là tiềm năng tăng trưởng tổng lực mà mục tiêu của giáo dục đãnêu ra. Vì vậy, phong cách thiết kế những thí nghiệm để sử dụng trong dạy học góp thêm phần quantrọng trong việc nâng cao chất lượng dạy học môn Khoa học, nhằm mục đích đạt đượcmục tiêu dạy học đã đề ra. 1.2.3. Thuận lợi, khó khăn vất vả khi phong cách thiết kế những thí nghiệm1. 2.3.1. Thuận lợiMôn Khoa học là môn học có tính ứng dụng thực tiễn cao, nó gắn liềnvới những sự vật hiện tượng kỳ lạ ở môi trường tự nhiên xung quanh. Do đó, hoàn toàn có thể thuận tiện tìm14kiếm được những nguyên vật liệu sẵn có trong môi trường tự nhiên tự nhiên xung quanh đểthiết kế hay triển khai thí nghiệm. Vì những thí nghiệm ở tiểu học tương đối đơn thuần nên không mất nhiềuthời gian để chuẩn bị sẵn sàng cũng như phong cách thiết kế những thí nghiệm, dễ quan sát, theo dõiquá trình xảy ra thí nghiệm và hoàn toàn có thể đưa ra Tóm lại một cách đơn cử, rõ ràng. 1.2.3. 2. Khó khănCó thể xảy ra nguy khốn cho người làm thí nghiệm nếu chuẩn bị sẵn sàng dụngcụ, hóa chất … không tốt. Có thể gây mất thời hạn khi sử dụng vào bài dạy và sẽ tốn kém nếu nhưtổ chức cho học viên cùng làm toàn bộ những thí nghiệm. Thực hiện thí nghiệm không thành công xuất sắc dễ gây mất niềm tin khoa học ởhọc sinh. 1.2.4. Yêu cầu khi phong cách thiết kế những thí nghiệmĐể có một giờ học sử dụng những thí nghiệm đạt hiệu quả cao, khi thiết kếcác thí nghiệm cần bảo vệ những nhu yếu sau : Căn cứ vào nội dung bài học kinh nghiệm, năng lực của học viên để phong cách thiết kế hay xâydựng thí nghiệm và xác lập mục tiêu của thí nghiệm cho tương thích. Mọi công tác làm việc sẵn sàng chuẩn bị phải thật chu đáo và bảo vệ bảo đảm an toàn thí nghiệm. Phải xác lập được vị trí, vai trò cũng như mục tiêu sử dụng từng thí nghiệmcần sử dụng trong bài học đơn cử để tiết kiệm chi phí thời hạn nhưng vẫn hiệu suất cao, bảo vệ được tính trực quan và khoa học. Thiết bị thí nghiệm phải bộc lộ rõ những cụ thể đa phần, biểu lộ tínhtrực quan và bảo vệ những yếu tố sau : – Tính bảo đảm an toàn : mọi trang thiết bị thí nghiệm phải bảo vệ sự an toàncho cả giáo viên và học viên. Vì vậy, để bảo vệ thí nghiệm thành công xuất sắc, giáoviên phải tự kiểm tra những trang thiết bị và phong cách thiết kế, thực thi thí nghiệm đểkhẳng định sự thành công xuất sắc của thí nghiệm trước khi thực thi thí nghiệm chínhthức. – Gây hứng thú và thuyết phục so với học viên : học viên phải được thấy15rõ mục tiêu thí nghiệm. Thí nghiệm phải bảo vệ thành công xuất sắc. Những suy lí đểdẫn tới Tóm lại phải ngặt nghèo, biểu lộ được tư duy lôgic và khêu gợi lòng hammê khoa học của học viên. Cần đưa học viên vào những trường hợp có yếu tố để từ đó học viên nảysinh nhu yếu muốn triển khai thí nghiệm để xử lý những yếu tố được nêu ra. Cần đề ra những giải pháp gợi ý, hướng dẫn để học viên triển khai thành côngthí nghiệm. Giáo viên phải chuẩn bị sẵn sàng kĩ những nguyên vật liệu hay hóa chất, dụng cụ. .. Giao hàng cho việc phong cách thiết kế và thực thi thí nghiệm, hoàn toàn có thể nhu yếu học viên tựchuẩn bị vật dụng nếu những vật dụng đó dễ kiếm và không nguy khốn đối vớihọc sinh. 16CH ƯƠNG 2THI ẾT KẾ CÁC THÍ NGHIỆM TRONG DẠY HỌCMÔN KHOA HỌC LỚP 52.1. Các nguyên tắc khi phong cách thiết kế những thí nghiệm trong dạy họcmôn Khoa học lớp 52.1.1. Nguyên tắc bảo vệ tính khoa họcThực hiện thí nghiệm bảo vệ truyền thụ cho học viên những kiến thứccơ bản, vững chãi, đúng chuẩn hơn, khoa học văn minh gắn chặt với thực tiễn. Thực hiện thí nghiệm bảo vệ sự thành công xuất sắc của thí nghiệm, học sinhvà giáo viên phải nắm vững kĩ thuật thí nghiệm và bảo vệ bảo đảm an toàn thí nghiệm. Thực hiện đúng mực từng khâu trong quy trình thí nghiệm. 2.1.2. Nguyên tắc bảo vệ tính bảo đảm an toàn khi thí nghiệmPhải cho học viên tập làm quen với những thí nghiệm, với dụng cụ đơngiản. Hóa chất dùng trong thí nghiệm dễ chuẩn bị sẵn sàng, dễ kiếm, dễ tìm. Có như vậyhọc sinh mới có nhiều thời cơ làm thí nghiệm. Thí nghiệm phải bảo đảm an toàn là một trong những nguyên tắc bắt buộc phảituân theo khi lựa chọn, phong cách thiết kế và thực thi thí nghiệm. Chọn những thí nghiệm càng ít ô nhiễm, càng ít nguy khốn càng tốt. 2.1.3. Nguyên tắc bảo vệ tính trực quan17Để thí nghiệm mê hoặc, kích thích hứng thú học tập của học viên thì cácthí nghiệm phải dễ quan sát và những hiện tượng kỳ lạ xảy ra trong quy trình tiến hànhthí nghiệm phải rõ ràng, có tính thuyết phục và dễ nhận thấy bằng mắt thường. Sử dụng thí nghiệm trong dạy học chính là một hình thức dạy học theophương pháp trực quan. Vì vậy, thí nghiệm phải dễ quan sát và những hiện tượngxảy ra trong quy trình thực thi thí nghiệm rõ ràng, có tính thuyết phục. Cần sẵn sàng chuẩn bị tốt những dụng cụ thí nghiệm, thiết bị thí nghiệm phải thểhiện rõ những cụ thể hầu hết, bộc lộ được tính trực quan thẩm mĩ. Đồng thời thí nghiệm phải mê hoặc, kích thích hứng thú của người dạyvà người học. Khi đó kiến thức và kỹ năng mà học viên đạt được sẽ khắc sâu hơn và cácem sẽ yêu quý môn học hơn. 2.1.4. Nguyên tắc bảo vệ sự thống nhất giữa tính vừa sức chung và vừasức riêngDạy học vừa sức nghĩa là những thí nghiệm mà giáo viên phong cách thiết kế và sửdụng trong bài học kinh nghiệm thì học viên hoàn toàn có thể hiểu và mày mò, tiếp thu được kiếnthức qua những thí nghiệm và nhu yếu hay trách nhiệm thí nghiệm do giáo viên đề rahọc sinh hoàn toàn có thể triển khai được. Nguyên tắc này yên cầu giáo viên khi thiết kếvà sử dụng những thí nghiệm vào dạy học môn Khoa học lớp 5 thì nên lựa chọnnhững thí nghiệm giúp học viên tiếp thu kiến thức và kỹ năng cốt lõi, trọng tâm và phảiphù hợp với trình độ nhận thức của học viên, bảo vệ những em hoàn toàn có thể phát triểntối đa so với năng lượng của mình. Số lượng thí nghiệm trong một bài học kinh nghiệm khôngnên quá nhiều hay quá khó và phức tạp, nên lựa chọn những thí nghiệm dễ thựchiện, dễ sẵn sàng chuẩn bị nguyên vật liệu, tiết kiệm chi phí được thời hạn nhưng vẫn hiệu suất cao. 2.2. Đề xuất quy trình tiến độ phong cách thiết kế thí nghiệm trong dạy học mônKhoa học lớp 5N hư tất cả chúng ta đã biết môn Khoa học là một môn học mang tính đa ngànhvà mang tính thực tiễn rất cao. Một thí nghiệm thường được sắp xếp và hoàn toàn có thể diễn đạt qua những bước sau : – Đặt vấn đề18 – Phát biểu giả thiết – Mô tả phong cách thiết kế thí nghiệm – Thực hiện thí nghiệm ( tích lũy số liệu ) – Kết quả thu được từ thí nghiệm – Giải thích hiệu quả, ứng dụng thực tiễnLập kế hoạch cho một thí nghiệm khởi đầu bằng việc nêu lên những vấnđề thiết yếu ; cạnh bên đó là tập hợp những tài liệu tương quan gồm có cả nhữngnghiên cứu trước đó ; tiếp đó là nêu lên hướng xử lý yếu tố. Sau nhữngvấn đề vừa nêu, mục tiêu điều tra và nghiên cứu được xác lập. Mục đích điều tra và nghiên cứu phảirõ ràng chính do những bước tiếp theo trong quy trình phong cách thiết kế thí nghiệm đều phụthuộc vào mục tiêu đặt ra. Bước tiếp theo là xác lập nguyên vật liệu và giải pháp nghiên cứu và điều tra. Thiết kế thí nghiệm phải miêu tả số liệu được tích lũy như thế nào. Số liệu cóthể tích lũy từ những điều tra và nghiên cứu quan sát, từ những quy trình tự nhiên hoặc từ cácthí nghiệm được sắp xếp trong thiên nhiên và môi trường thí nghiệm. Nếu tất cả chúng ta biết thôngtin nào được tích lũy và bằng cách nào sẽ được sử dụng để tích lũy những số liệunày, thì việc rút ra Kết luận sẽ thuận tiện và hiệu suất cao hơn rất nhiều. Điều nàyđúng với cả thí nghiệm quan sát và thí nghiệm thực nghiệm ; đồng thời cũng rấtquan trọng để phát hiện ra những thông tin giật mình dẫn đến những kết luậnmới. Đối với những nhà thống kê, phong cách thiết kế thí nghiệm là đặt ra những tiêu chuẩn đểsử dụng khi chọn mẫu. Đối với thí nghiệm thực nghiệm, việc phong cách thiết kế thínghiệm gồm có : xác lập những nghiệm thức, xác lập những đơn vị chức năng thí nghiệm, số lần tái diễn, việc sắp xếp những đơn vị chức năng vào những nghiệm thức, những sai số thí nghiệmcó thể mắc phải. Giả thiết thống kê thường đi theo sau giả thiết nghiên cứu và điều tra. Chấp nhậnhay bác bỏ giả thiết thống kê giúp tìm được câu vấn đáp cho mục tiêu nghiêncứu. Trong kiểm định giả thiết những nhà thống kê sử dụng quy mô thống kê. Môhình thống kê theo sau quy mô thí nghiệm thường được lý giải với những côngthức toán học. 19T hu thập số liệu được thực thi theo quy mô phong cách thiết kế thí nghiệm. Phântích thống kê được thực thi sau khi tích lũy được số liệu gồm có nghiên cứu và phân tích, miêu tả và lý giải hiệu quả. Mô hình sử dụng trong nghiên cứu và phân tích được kiến thiết xây dựng dựa trên mục tiêu vàmô hình thí nghiệm. Thông thường cách phân tích số liệu được xác lập trướckhi tích lũy số liệu ; đôi lúc lại được xác lập sau khi tích lũy số liệu nếungười nghiên cứu và điều tra tìm được một cách tốt hơn để rút ra Kết luận hoặc xác địnhđược một góc nhìn mới tương quan đến yếu tố nghiên cứu và điều tra. Cuối cùng, người điều tra và nghiên cứu phải có năng lực rút ra Tóm lại để hoànthiện tiềm năng nghiên cứu và điều tra. Kết luận phải rõ ràng và đúng mực. Người nghiêncứu phải đưa ra được ứng dụng vào thực tiễn của nghiên cứu và điều tra đồng thời nêu ranhững năng lực đặt ra trong tương lai tương quan đến yếu tố tương tự như. 2.3. Thiết kế những thí nghiệm sử dụng trong 1 số ít bài của mônKhoa học lớp 5D ựa vào quá trình phong cách thiết kế thí nghiệm nêu trên, dưới đây là những thínghiệm tương đối đơn thuần được phong cách thiết kế dựa vào mục tiêu, nội dung của từngbài học trong chương trình môn Khoa học lớp 5. Bài 26 : ĐÁ VÔIBước 1 : Đặt vấn đềTình huống có yếu tố : Làm thế nào để biết một hòn đá có phải là đávôi hay không ? Bước 2 : Phát biểu giả thiếtSau khi thí nghiệm kết thúc thành công xuất sắc sẽ rút ra được Tóm lại về độcứng và đặc thù của đá vôi khi tính năng với a-xít. Bước 3 : Mô tả phong cách thiết kế thí nghiệm, hiệu quả thu được – Chuẩn bị nguyên vật liệu : + Một hòn đá vôi và một hòn đá cuội. + Một vài giọt giấm thật chua hoặc một lượng nhỏ a-xít loãng. – Phương pháp điều tra và nghiên cứu : 20 + Phương pháp quan sát. + Phương pháp thí nghiệm. + Phương pháp nghiên cứu và phân tích, tổng hợp. – Tiến hành thí nghiệm : * Thí nghiệm 1 : cọ xát một hòn đá vôi vào một hòn đá cuộiQuan sát quy trình xảy ra thí nghiệm ta thấy : + Trên mặt đá vôi, chỗ cọ xát vào đá cuội bị mài mòn. + Trên mặt đá cuội, chỗ cọ xát với đá vôi có màu trắng do đá vôi bị màimòn và dính vào. Kết luận : đá vôi không cứng lắm, nó hoàn toàn có thể bị mài mòn khi cọ xát vớinhững vật cứng hơn nó. * Thí nghiệm 2 : nhỏ một vài giọt a-xít loãng lên một hòn đá cuội vàmột hòn đá vôiQuan sát quy trình xảy ra thí nghiệm ta thấy : + Có hiện tượng kỳ lạ sủi bọt trê mặt hòn đá vôi ( nơi tiếp xúc với a – xít ) và cókhí bay lên. + Trên hòn đá cuội không có phản ứng gì, a-xít bị chảy đi. Kết luận : khi tiếp xúc với a-xít thì đá vôi sủi bọt ( hay bị ăn mòn ). Bước 4 : Giải thích hiệu quả tương quan đến giả thiết, ứng dụngthực tiễnĐá vôi là một loại đá trầm tích, thành phần hóa học đa phần của nó làkhoáng chất canxi ( hay cacbonat canxi ) nên khi tính năng với a-xít sẽ xảy raphản ứng hóa học tạo sự bay hơi và sủi bọt. Đá vôi ít khi ở dạng tinh khiết, màthường bị lẫn những tạp chất như đá phiến silic, silica và đá mácma cũng như đấtsét, bùn và cát. Đá vôi là nguyên vật liệu hầu hết được sử dụng để sản xuất xi-măng phụcvụ ngành thiết kế xây dựng. Đồng thời đá vôi cũng là một nguồn nguyên vật liệu quantrọng để sản xuất bột nhẹ và nguyên vật liệu hóa chất cơ bản là sôđa. Bột nhẹ đượcsử dụng trong nhiều ngành công nghiệp như giấy, cao su đặc, nhựa, xốp, thuốcđánh răng, mỹ phẩm, sơn, dược phẩm. .. Sôđa được sử dụng trong rất nhiều21ngành công nghiệp như : làm nguyên vật liệu sản xuất bột giặt, sản xuất thủy tinhlỏng, sản xuất sắt kẽm kim loại màu, làm sạch những mẫu sản phẩm dầu mỏ, dùng trong côngnghiệp dệt, sản xuất bông tơ tự tạo. .. Bài 35 : SỰ CHUYỂN THỂ CỦA CHẤTBước 1 : Đặt vấn đềTình huống có yếu tố : sự chuyển thể của những chất khi nhiệt độ thay đổinhư thế nào ? Bước 2 : Phát biểu giả thiếtNếu thí nghiệm thành công xuất sắc, tất cả chúng ta sẽ thuận tiện nhận thấy sự chuyểnthể của những chất khi nhiệt độ đổi khác hay biết được những chất hoàn toàn có thể sống sót ở thểrắn, thể lỏng, thể khí. Bước 3 : Mô tả phong cách thiết kế thí nghiệm, hiệu quả thu được – Chuẩn bị nguyên vật liệu : + Một ít cát trắng. + Một ít muối tinh. + Một lượng nước tinh khiết. + Cốc thủy tinh và ống nghiệm thủy tinh. + Ba ngọn lửa nhỏ ( đèn cồn ). – Phương pháp điều tra và nghiên cứu : + Phương pháp quan sát. + Phương pháp thí nghiệm. + Phương pháp chưng cất. + Phương pháp nghiên cứu và phân tích, tổng hợp. – Tiến hành thí nghiệm : 22 * Thí nghiệm 1 : cho một chút ít cát trắng và một chút ít muối tinh vào hai chiếccốc khác nhau đựng nước tinh khiết rồi khuấy đều. Quan sát quy trình xảy ra thí nghiệm ta thấy : + Cát trắng trong cốc nước tinh khiết không bị hòa tan. + Muối trong cốc nước tinh khiết đã bị hòa tan và tạo thành dung dịchmuối. * Thí nghiệm 2 ( chưng cất ) : đổ hai cốc ở thí nghiệm 1 vào hai ốngnghiệm thủy tinh rồi đun trên ngọc đèn cồn tới khi nước đã cạn. Quan sát quy trình xảy ra thí nghiệm ta thấy : + Ống nghiệm đựng cát chỉ xảy ra hiện tượng kỳ lạ bay hơi của nước tinhkhiết, còn cát trắng vẫn còn nguyên và không biến hóa hình dáng bắt đầu. + Ống nghiệm đựng muối có hiện tượng kỳ lạ bốc hơi nước, còn muối thì đãđược đông tụ lại. Kết luận chung : những chất hoàn toàn có thể sống sót ở thể rắn ( có hình dạng nhấtđịnh ), thể lỏng ( không có hình dạng nhất định mà có hình dạng của vật chứanó, nhìn thấy được ), thể khí ( không có hình dạng nhất định, chiếm hàng loạt vậtchứa nó, không nhìn thấy được ). Khi nhiệt độ biến hóa, 1 số ít chất có thểchuyển từ thể này sang thể khác. Sự chuyển thể của chất là một dạng đổi khác líhọc. Bước 4 : Giải thích hiệu quả tương quan đến giả thiết, ứng dụngthực tiễnChưng cất là một chiêu thức tách dùng nhiệt để tách hỗn hợp đồng thể ( dung dịch ) của những chất lỏng khác nhau. Chất rắn hòa tan, thí dụ như những loạimuối, được tách ra khỏi chất lỏng bằng cách kết tinh. Dung dịch muối có thểlàm cô đặc bằng cách cho bay hơi. Khi loại sản phẩm mong ước chính là hơi bốclên, thí dụ như khi khử muối ra khỏi nước biển, thì người ta cũng gọi đó làchưng cất, mặc dầu điều này đúng chuẩn ra là không đúng. Một năng lực khácđể tách dung dịch là đông tụ. Trong những ngôn từ Châu Âu, từ chưng cất bắtnguồn từ tiếng La tinh destillare có nghĩa là nhỏ giọt xuống. 23D ựa vào sự sống sót của những chất trong tự nhiên và sự biến hóa lí – hóa họccủa những chất, người ta tạo ra được nhiều nguyên vật liệu khác nhau cho nhiềungành khoa học, công nghệ tiên tiến, thiết kế xây dựng. .. Giao hàng cho mọi mặt trong đời sốngcủa con người. Bài 36 : HỖN HỢPBước 1 : Đặt vấn đềTình huống có yếu tố : Hỗn hợp là gì ? Làm sao để tách được cácchất ra khỏi hỗn hợp ? Bước 2 : Phát biểu giả thiếtSau khi thực thi thí nghiệm tất cả chúng ta sẽ biết thế nào là hỗn hợp và sẽbiết cách những chất trong một hỗn hợp ( với những trường hợp đơn thuần ). Bước 3 : Mô tả phong cách thiết kế thí nghiệm, hiệu quả thu được – Chuẩn bị nguyên vật liệu : + Một ít muối tinh, mì chính ( bột ngọt ), hạt tiêu đã xay nhỏ. + Hỗn hợp nước và cát trắng. + Hỗn hợp dầu ăn và nước không hòa tan nhau. + Hỗn hợp gạo lẫn với sạn, trấu ( vỏ hạt lúa ). + Thìa, phễu, cốc, chén hoặc bát, giấy lọc, bông thấm nước, rá vo gạo … + Than bột, cát sạch. – Phương pháp nghiên cứu và điều tra : + Phương pháp quan sát. + Phương pháp thí nghiệm. + Phương pháp tách, lọc. + Phương pháp nghiên cứu và phân tích, tổng hợp. – Tiến hành thí nghiệm : * Thí nghiệm 1 : tạo hỗn hợp gia vị24Dùng thìa nhỏ lấy từng chất ( gia vị : muối, mì chính, hạt tiêu ) cho vàomột cái chén rồi trộn đều. Kết quả : sau khi trộn đều ta được hỗn hợp gia vị, trong hỗn hợp này cácchất vẫn như nguyên được đặc thù khởi đầu của chúng. Kết luận : muốn tạo ra một hỗn hợp phải có tối thiểu hai chất khác nhautrở lên và những chất đó phải được trộn lẫn với nhau. Trong hỗn hợp, mỗi chấtđều giữ nguyên đặc thù của nó. * Thí nghiệm 2 : tách cát trắng ra khỏi hỗn hợp nước và cát trắngĐổ hỗn hợp nước và cát trắng ở trong cốc qua phễu lọc ( trong phễu cógiấy lọc và bông ), phễu được đặt trên miệng chai. Kết quả : cát trắng không bị hòa tan trong nước nên được giữ lại ở giấylọc, nước chảy qua phễu xuống chai. * Thí nghiệm 3 : tách dầu ăn ra khỏi hỗn hợp dầu ăn và nước. Đổ hỗn hợp dầu ăn và nước vào một cái bát, để yên một lúc lâu. Kết quả : nước lắng xuống, dầu ăn nổi lên trên mặt nước. Ta dùng thìahớt hết lớp dầu ăn nổi ở trên mặt nước ta sẽ được dầu ăn. * Thí nghiệm 4 : tách gạo ra khỏi hỗn hợp gạo lẫn sạn và chấu. Đổ hỗn hợp gạo lẫn sạn và chấu vào một cái rá. Dùng tay đãi gạo trongchậu nước đầy ( đủ để ngập hết rá đựng hỗn hợp ). Kết quả : chấu khô không thấm nước nên sẽ nổi lên trên mặt nước, sạnnặng nhất sẽ lắng xuống dưới đáy. Dùng tay vớt trấu ở trên cùng rồi bốc gạo ởgiữa rá, sạn sẽ còn lại dưới đáy rá. * Thí nghiệm 5 : tách nước ra khỏi hỗn hợp nước, cát, bùn, đất ( hay còngọi là nước đục ). Dùng một chai nhựa có nhiều lỗ nhỏ ở nắp, phần cuối chai được cắt đi. Đặt ngược chai xuống một cái cốc thủy tinh ; đặt giấy lọc ở trong lọ ( gần nắp ), tiếp đó đổ một lượt cát rồi một lượt than bột và một lượt cát trên cùng. Từ từ đổ hỗn hợp nước đục chảy qua những lớp cát, than, giấy lọc rồi quansát nước chảy xuống cốc thủy tinh. 25 |