May mắn lớn nhất của tôi và bạn bè, cộng sự. Và anh Hoàng Minh Châu nằm trong số những người Việt Nam tuyệt vời nhất. Chúng tôi gặp nhau lần đầu tiên vào tháng 11/1990 tại 84 Trần Quốc Thảo. Từ đó Hoàng Minh Châu cuốn theo dòng xoáy FPT. Anh đã làm việc hết mình, chơi hết mình, sống hết mình, cùng làm nên Bão táp. Bão táp đó làm nên thiên Anh hùng ca FPT Hồ Chí Minh mà người Anh hùng chính là Anh. Trọng trách nặng nề Cuối năm 1989, Tôi và Lê Vũ Kỳ vừa đi học hành lang trụ sở FPT, (lúc đó đóng tại Viện Cơ học 224 Đội Cấn) vừa bàn luận về hoạt động của FPT tại TP.HCM. Chúng tôi đều thống nhất rằng thị trường miền Nam lớn gấp 3 lần thị trường miền Bắc. Chúng tôi cũng nhất trí ở đâu thị trường lớn, khách hàng lớn, ở đó cần có FPT. Quyết định nhanh chóng thông qua – mở Công ty FPT tại TP. Hồ Chí Minh. Tết Nguyên đán 1990, anh Vũ Đình Cự – Viện trưởng Viện nghiên cứu công nghệ quốc gia (Cơ quan chủ quản FPT), cùng toàn thể CBNV FPT long trọng đón Bác Đồng Sỹ Nguyên, lúc đó là Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Chính phủ đặc trách khu vực phía Nam đến thăm trụ sở Công ty FPT. Nhờ sự quan tâm trực tiếp của Bác Đồng Sỹ Nguyên mà chúng ta có quyết định thành lập FPT Hồ Chí Minh và con dấu nhanh chóng vào tháng 3 năm 1990. Văn phòng đầu tiên của FPT Hồ Chí Minh đóng tại 84 Trần Quốc Thảo – một biệt thự xinh xắn của T.78. Biệt thự này do công ty Cotec của anh Hoàng Quang Vinh thuê. Do quan hệ bạn bè, hợp tác từ đầu nên anh Vinh dành cho FPT một phòng nhỏ 16m2 ở lầu 1, 2 phòng lớn hơn dành cho anh Đinh Tấn Phát – “đại diện” Olivetti tại Việt Nam, vừa làm văn phòng, vừa là nơi ở. Chi phí thuê nhà do 3 bên chia nhau cùng trả. Và cũng tại đây, lần đầu tiên tôi gặp Hoàng Minh Châu. Có lẽ vì có khuôn mặt già trước tuổi nên bây giờ Anh trông vẫn trẻ như 15 năm trước. Hôm đó, anh ít nói, lắng nghe, quan sát và hay cười. Cùng gặp còn có Phan Quốc Việt, Vương Mạnh Sơn và chị Thanh Thanh. Chúng tôi ngay từ hôm đó đã trao đổi bàn bạc về xây dựng FPT Hồ Chí Minh, về tương lai FPT như những chiến hữu. Nhẹ như vậy, Hoàng Minh Châu đã đứng trong đội ngũ sáng lập FPT Hồ Chí Minh và có lẽ anh không thể ngờ rằng một gánh nặng thế nào sẽ đè lên vai Anh kể từ ngày đó… Đứng đầu một bộ phận trong FPT đã khó, một bộ phận độc lập càng khó, đứng đầu FPT Hồ Chí Minh quá khó. Hợp đồng, triển khai, hàng tồn, công nợ, tuyển dụng, đào tạo, cán bộ, đối nội, đối ngoại, thương hiệu, khủng hoảng… cả một núi việc và trách nhiệm đè lên vai người đứng đầu. Nếu ở Hà Nội, ngay từ những ngày đầu tôi đã có Lê Vũ Kỳ, Nguyễn Trung Hà, Lê Quang Tiến, Bùi Quang Ngọc, Phan Ngô Tống Hưng, Đào Vinh, Đỗ Cao Bảo, Nguyễn Thành Nam, Võ Mai, Phan Quốc Việt, Nguyễn Chính Nghĩa… cùng chia sẻ gánh vác công việc chung, thì ở miền Nam hầu hết trọng trách đó đè lên Hoàng Minh Châu. Hồn nhiên và đam mê, Hoàng Minh Châu gánh vác việc xây dựng và phát triển FPT Hồ Chí Minh. Với một nghị lực phi thường và một tài năng lãnh đạo kiệt xuất, Hoàng Minh Châu đã đưa FPT Hồ Chí Minh từ một con dấu, lớn lên như thổi, vượt qua các công ty đàn anh như Seatic, Scitic, Công ty Máy tính Việt Nam 2, Gen Pacific… trở thành công ty tin học lớn nhất tại khu vực phía Nam. Biểu tượng đầy sức mạnh hôm nay là các nhà tư vấn của FPT Soft Hồ Chí Minh đang đi triển khai ERP trọn gói cho các nhà máy cảu Sanyo tại Châu Á. Hoàng Minh Châu và đã cùng đồng đội của mình viết nên Thiên Anh hùng ca FPT Hồ Chí Minh. Nhà hùng biện Hoàng Minh Châu thời học sinh là một chàng trai rụt rè, ít nói và nói lắp. Thách thức đoạn dầu đời cảu Anh là hòa nhập với đám học sinh chuyên toán A0, đại học tổng hợp Hà Nội, người Hà Nội, hoặc người từ các địa phương khác nhưng ngổ ngáo kiểu như Lê Quang Tiến. Chưa vượt qua thách thức này Anh đã phải đương đầu với thách thức khác. Thách thức thứ hai của Anh vào thời du học Liên Xô cũ là các cô sinh viên và công nhân Kishiov. Theo “tạp chí” Lê Quang Tiến thì việc quá dễ dàng trên Hoàng Minh Châu cũng chưa vượt qua được. Quan trọng nhất của Hoàng Minh Châu là bền bỉ. Anh bền bỉ vượt qua chính mình. Anh tập nói, luyện tập trình bày. Trong lịch sử, chỉ có nhà hiền triết thời La Mã cổ đại Aristos là luyện được từ nói lắp trở thành nhà hùng biện như Anh. Khác chăng là ông kia phải ra bờ biển, ngậm sỏi và tập nói với sóng biển, còn Anh chỉ cần tập luyện trước các cô gái trẻ. Cùng một lúc anh vượt qua hai thách thức đó có từ hồi niên thiếu. Lợi thế vượt trội của Hoàng Minh Châu với Aristos là trí nhớ. Sử sách không ghi nhận đặc biệt nào về năng lực trí nhớ của Aristos. Còn của Hoàng Minh Châu thì khỏi bàn. Anh dễ dàng đọc thuộc tất cả các bài thơ trong sách giáo khoa Văn của phổ thông. Tất cả thơ ca, luận, truyện ngắn, truyện dài… tất tật. Tôi đã nhiều lần sững sờ khi nghe anh thuyết trình. Anh bắt đầu bằng câu “Con đường chúng ta đi không có chỗ dừng chân. Khi không đi được nữa, bạn hãy đứng lên và chạy”. Cứ thế Hoàng Minh Châu thuyết trình cả tiếng đồng hồ và chỉ bằng toàn những lời có cánh. Bằng đam mê và nhiệt huyết của mình, Anh đã đốt lên trong những người nghe tinh thần FPT, tính sáng tạo, óc hài hước và tình đoàn kết. Hoàng Minh Châu có một tư duy sắc sảo và chi tiết. Những cuộc trao đổi, tranh luận với Anh thường giúp tôi có những ý tưởng mới trong công tác lãnh đạo của mình. Hoàng Minh Châu có công lớn trong việc đúc kết các kiến thức và kinh nghiệm của cá nhân Anh và của FPT. Anh viết thành vài vở, trực tiếp đào tạo và truyền bá các đúc kết đó trong Công ty. Nếu ai chịu khó chép lại tất cả những “câu có cánh” ý đẹp, lời hay của Hoàng Minh Châu thì tuyển tập đó sẽ dày chẳng kém tuyển tập của bất cứ vĩ nhân nào. Viện sĩ Viện Hàn lầm STCo Không biết sướng hay là khổ khi ngay cả trách nhiệm xây dựng văn hóa STCo ở FPT HCM cũng chủ yếu đè lên Hoàng Minh Châu. Nếu ở Hà Nội chúng ta có Nguyễn Thành Nam, Nguyễn Khắc Thành, Nguyễn Duy Hưng, Phan Quốc Việt, Lê Đình Lộc… thì ở miền Nam chỉ có mỗi Anh. Nếu là Viện sĩ thì thông thường hoặc thiên về sáng tác như Nguyễn Thành Nam, Lê Đình Lộc hoặc thiên về biểu diễn như Nguyễn Duy Hưng, Phan Quốc Việt thì Hoàng Minh Châu song toàn cả sáng tác, cả biểu diễn. Hơn thế nữa Anh còn để lại cho phong trào những áng văn sâu sắc luận về STCo. Hoàng Minh Châu có biệt tài kể chuyện thiếu lâm. Nếu khó ai vượt qua tiếu lâm của Lê Quang Tiến trong nhóm nhỏ, thì không ai ở FPT hơn được Hoàng Minh Châu trước đông đảo quần hùng. Tất cả cười ngặt nghẽo. Anh cười ngặt nghẽo hơn mọi người. Ra cả nước mắt. Nên hình ảnh Anh kể chuyện tiếu lâm và tay chùi nước mắt đối với tôi như hình ảnh tiêu biểu nhất của Anh. Hoàng Minh Châu có thể kể tiếu lâm bằng tiếng Anh cho người nước ngoài cười ngặt nghẽo. Song anh thích kể cho người Nhật hơn. Tất nhiên, thông qua phiên dịch. Từ đó Anh rút ra phiên dịch là sức mạnh cốt lõi để xuất khẩu phần mềm sang Nhật Bản. Anh có biệt tài sáng tác. Hoặc là sáng tác 100% như bài Sọ dừa, hoặc ai đó sáng tác nền, bất kể ở đẳng cấp chất lượng nào, rồi Anh sửa. Đôi khi chỉ sửa vài chữ và thành một sáng tác STCo đẳng cấp cao. Các tiết mục hội diễn STCo tại thành phố Hồ Chí Minh thường được sáng tác như vậy. Đại sứ FPT Hoàng Minh Châu là gương mặt tiêu biểu nhất của FPT trên nhiều phương diện. Về kinh doanh máy tính, có lẽ Hoàng Minh Châu có kinh nghiệp lâu năm nhất trong FPT. Anh đã ghi nhiều kỷ lục kinh doanh, kể cả phần mềm. Quan hệ của Anh với VSP đã trở thành huyền thoại. Về quan hệ ngoại giao, Hoàng Minh Châu có nhiều biệt tài. Biệt tài lớn nhất của Anh là có thể xóa mọi khoảng cách. Các sếp quý người FPT nhiều cách, nhiều góc độ, nhưng quý Hoàng Minh Châu mọi góc độ, không khoảng cách. Thứ trưởng Mai Liêm Trực luôn nhắc: “đi đâu không có thằng Châu không vui”. Giám đốc các công ty tin học cũng quý Hoàng Minh Châu cứ như không có quan hệ cạnh tranh giữa họ. Trong quan hệ đối ngoại cũng vậy, Michael Wash, Giám đốc IBM Việt Nam quý Hoàng Minh Châu nhất. Khách Nhật Sanyo đối với Châu như ruột thịt. Trong FPT, ai cần xây dựng quan hệ tin cậy, gần gũi với khách hàng bất kể trong hay ngoài nước thường nhờ Hoàng Minh Châu giúp đỡ. Một trong các sức mạnh trong quan hệ của Hoàng Minh Châu là kiến thức và đam mê. Anh đi nhiều, học nhiều, đọc nhiều, tìm kiếm nhiều, tò mò nhiều, đam mê nhiều. Kim cổ đông tây Anh đều khao khát tìm hiểu, học hỏi. Anh chịu khó suy nghĩ, phân tích, đúc kết. Bằng tài hùng biện của mình, Hoàng Minh Châu truyền đam mê sống cho những người xung quanh. Anh trở nên hấp dẫn với sức cuốn hút lạ kỳ. Người thầy của tôi Tôi băn khoăn khi viết phần này. Song nếu không có phần này thì sẽ thiếu mất phần ảnh hưởng to lớn nhất của Hoàng Minh Châu đối với cá nhân tôi, để tôi thành tôi như ngày hôm nay. Do cuộc sống quá đơn giản trong quá khứ, chỉ chuyên học hành, nghiên cứu và làm việc, nên tôi khá “ngỗng” trong đời thường. Trên nhiều phương diện tôi không biết, không hiểu và chưa từng trải nghiệm. Nếu cuộc đời được coi như núi băng trôi, thì tôi chỉ giới hạn hiểu biết trên phần nổi. Chính vì thế trong nhiều trường hợp tôi có một khoảng cách với mọi người. Khả năng thông cảm, thấu hiểu bị hạn chế. Trong những năm đầu FPT, Hoàng Minh Châu đã giúp tôi tìm hiểu phần chìm của tảng băng. Anh có một vốn sống hết sức phong phú. Nhờ Anh tôi đã lột xác. Tôi tự hào với mình đã nhất quán theo câu châm ngôn nổi tiếng: “Không gì thuộc về con người xa lạ đối với tôi”. Từ đó tôi rũ bỏ được nhiều câu hỏi ám ảnh, tự tin hơn, gần gũi hơn với mọi người, sẵn sàng chia sẻ vui buồn hơn, yêu thương con người hơn… Hoàng Minh Châu đã thay đổi một phần đời của tôi, để tôi thành tôi hôm nay. … Mười lăm năm trôi qua kể từ ngày ấy, kể sao hết truân chuyên, bão táp – FPT Hồ Chí Minh nay là một lực lượng hùng hậu trong đội quân viễn chinh toàn cầu hóa FPT. May sao, chúng tôi vẫn tiếp tục mơ về biên giới của công nghệ, và những thành phố FPT ở khắp ba miền… Tôi thấy các cộng sự của mình sau khi làm việc với tôi hay nhấm nháy rồi đi đâu mất. Tôi chẳng hiểu họ nhấm nháy gì và đi đâu. Trương Gia Bình Hà Nội, ngày 20 tháng 02 năm 2005 |
