Dung nham chảy từ núi lửa Wolf trên quần đảo Galápagos của Ecuador vào tháng trước - Video: Cookson Adventures Theo báo New York Times ngày 9-2, trong lúc Núi lửa Wolf (tạm dịch: Sói) tại quần đảo Galápagos của Ecuador ở Nam Mỹ bắt đầu phun trào vào tháng trước, nhà quay phim Joshua Vela-Fonseca (28 tuổi) đang ở cách ngọn núi lửa này gần 30km. "Có một vệt sáng màu cam rất lớn. Khó mà quên được", anh Vela-Fonseca kể lại. Lúc đó, anh đang tham gia chuyến thám hiểm khoa học tại khu vực gần núi lửa Wolf thì ngọn núi lửa này bắt đầu phun ra tro và dung nham vào đêm 6-1.  Dung nham chảy ra từ núi lửa Wolf vào tháng trước - Ảnh: GALAPAGOS NATIONAL PARK Cả những đám mây tro bụi hay dung nham đổ xuống sườn núi lửa đều không gây rủi ro về an toàn cho những người trong đoàn thám hiểm. Do đó, anh Vela-Fonseca lấy máy ảnh ra và bắt đầu quay lại hiện trường. Trong nhiều ngày sau đó, anh Vela-Fonseca và một số người khác đã chụp được những hình ảnh ấn tượng về một "dòng sông lửa" chạy dài nhiều kilômet, với đường màu cam sáng đến mức có thể nhìn thấy từ không gian. Đoạn video tua nhanh về vụ phun trào của núi lửa Wolf vào tháng 1-2022 - Video: Jorge Carrión Trước đây, một số vụ phun trào núi lửa nhận được nhiều sự chú ý vì sức mạnh của chúng. Ví dụ vụ phun trào của núi lửa gần đây ở ngoài khơi đảo quốc Tonga đã tạo ra năng lượng gấp hàng trăm lần năng lượng được tạo ra khi quân đội Mỹ thả quả bom nguyên tử xuống thành phố Hiroshima của Nhật Bản trong Thế chiến 2 vào tháng 8-1945. Ông Michael Stock, giáo sư địa hóa học tại Đại học Dublin ở Ireland, cho biết những vụ phun trào của núi lửa như vậy tạo ra những đám mây tro bụi dễ nổ khi các bong bóng khí bị nén vì chúng không thể thoát ra khỏi các mắc ma (magma) dưới đất. "Còn magma phun trào trên núi lửa Wolf không chứa nhiều khí. Nhưng chúng cũng rất nóng và điều này cho phép bất kỳ bong bóng khí nào có mặt dễ dàng thoát ra ngoài" - giáo sư Stock giải thích. Ngọn lửa bùng lên vào ngày 7-1-2022, vài giờ sau khi núi lửa Wolf phun trào ở một vùng hẻo lánh của Ecuador - Ảnh: GALAPAGOS NATIONAL PARK Theo 2 nhà khoa học Jorge Carrión và Washington Tapia Aguilera đến từ Tổ chức Bảo tồn Galápagos ở Mỹ, vụ phun trào của núi lửa Wolf trông ngoạn mục một phần vì nó xảy ra một đêm không có ánh trăng, cách khu vực có người ở gần nhất hơn 95km. Ông Carrión đã quay lại giai đoạn đầu của vụ phun trào trong một video tua nhanh thời gian, được quay từ gần đỉnh của ngọn núi lửa cao khoảng 1.700m này. Núi lửa Wolf là ngọn núi lửa lớn nhất và cao nhất ở quần đảo Galápagos - quần đảo cách lục địa Ecuador khoảng 965km về phía tây.
Trong vài năm, nhiếp ảnh gia Olivier Grunewald ở Paris đã ghi lại hình ảnh núi lửa Kawah Ijen ở Indonesia, nơi thường có thể nhìn thấy dung nham màu xanh lam chảy xuống núi vào ban đêm. Grunewald chia sẻ với National Geographic trong email về Kawah Ijen, một ngọn núi lửa trên đảo Java rằng "ánh sáng màu xanh lam này là một điều không bình thường đối với một ngọn núi lửa". Trên thực tế, màu xanh lam này là ánh sáng được tạo ra từ quá trình đốt cháy khí sulfuric vào ban đêm, còn màu thực sự của dung nham vẫn là màu đỏ. Những khí này xuất hiện từ các vết nứt trong núi lửa ở áp suất và nhiệt độ cao, lên đến 600 độ C. Khi tiếp xúc với không khí, chúng bốc cháy và tạo ra những ngọn lửa cao tới 5 mét. Sau đó, một số khí ngưng tụ thành lưu huỳnh lỏng, tiếp tục cháy khi chảy xuống các sườn núi, tạo cảm giác như dung nham đang chảy. Thoạt nhìn, bạn có thể nghĩ rằng ánh sáng màu xanh lam trong những bức ảnh này đến từ một tinh vân hoặc một hành tinh nằm sâu trong không gian vũ trụ. Trên thực tế, nó được tạo ra trong quá trình đốt cháy lưu huỳnh chảy ra từ phía bên của núi lửa Kawah Ijen, một phần của quần thể núi lửa Ijen ở Đông Java, Indonesia. Cynthia Werner, một nhà địa chất nghiên cứu của Cơ quan Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ (USGS) tại Đài quan sát Núi lửa Alaska, nói với National Geographic rằng những bức ảnh của Grunewald cho thấy đây thực sự là một hiện tượng bất thường. Cô ấy nói: "Tôi chưa bao giờ thấy lượng lưu huỳnh chảy nhiều như thế này ở một ngọn núi lửa". Theo Werner, việc tìm thấy lưu huỳnh nóng chảy xung quanh các miệng khói núi lửa (lỗ thông hơi nóng) là tương đối phổ biến. Khoáng chất này có nhiệt độ nóng chảy tương đối thấp, khoảng 115 độ C và nhiệt độ tại các lỗ thông hơi nóng thường vượt quá nhiệt độ đó. Grunewald cho biết, hiện tượng dung nham được mô tả là có màu xanh lam đã từng được mô tả trong thời cổ đại ở Ý, trên sườn phía nam của núi Vesuvius và trên đảo Vulcano. Ông nói thêm: "Những ngọn lửa màu xanh cũng có thể được quan sát thấy ở chân những ngọn núi lửa đang phun trào, khi các vụ nổ tro xảy ra". Những người thợ mỏ địa phương đã đặt các đường ống gốm sứ từ các lỗ thông hơi bên sườn núi đến các điểm thu gom bên trong một miệng núi lửa lớn, nơi hóa chất nóng chảy được để nguội trước khi chia nhỏ và mang đi. Những người thợ mỏ phụ này thuộc vào lưu huỳnh để kiếm sống, và họ phải làm việc trong những điều kiện khó khăn dưới đáy miệng núi lửa. Hồ miệng núi lửa Kawah Ijen, trên đỉnh núi lửa, là vùng nước chứa axit clohydric lớn nhất thế giới. Trên thực tế, chính axit đã làm cho nước có màu xanh. Werner giải thích làm thế nào mà hồ trở nên có tính axit như vậy: Núi lửa thải ra khí hydro clorua, khí này phản ứng với nước và tạo thành axit clohiđric đặc có độ pH gần như bằng 0. Khi khí cháy nguội đi, chúng sẽ làm cho lưu huỳnh lắng đọng xung quanh hồ. John Pallister, một nhà địa chất của USGS, người đã nghiên cứu về núi lửa, cho biết để đẩy nhanh quá trình hình thành khoáng sản, một công ty khai thác đã lắp đặt các ống gốm trên một lỗ thông hơi nóng đang hoạt động gần mép hồ. Các đường ống dẫn khí lưu huỳnh xuống gò dốc của lỗ thông hơi. Khi các chất khí nguội đi, chúng ngưng tụ thành lưu huỳnh lỏng, sau đó chảy hoặc nhỏ giọt từ các đường ống và đông đặc lại thành các thảm lưu huỳnh cứng. Sau khi lưu huỳnh rắn nguội đi, những người thợ mỏ sẽ chia nhỏ nó và mang nó ra khỏi núi trên lưng của họ. Trong khi dung nham thông thường của ngọn núi này xuất hiện với màu đỏ tươi vào ban ngày, thì vào ban đêm nó sẽ phát ra ánh sáng màu xanh kỳ lạ. "Tôi cũng đã thấy những người thợ mỏ phun nước từ một máy bơm nhỏ lên các đường ống để thúc đẩy quá trình làm mát và ngưng tụ", Pallister cho biết qua email. "Các nhũ đá lưu huỳnh đôi khi hình thành từ lưu huỳnh lỏng nhỏ giọt từ các đường ống. Chúng được thu gom và bán cho khách du lịch". Pallister nói thêm, "Tôi đã được thông báo rằng các thợ mỏ đôi khi đốt cháy lưu huỳnh hoặc khí lưu huỳnh để tạo ra ngọn lửa màu xanh lam rất nổi bật trong các bức ảnh chụp ban đêm". Những người thợ mỏ đã khai thác lưu huỳnh ở đây hơn 40 năm. Đôi khi họ làm việc vào ban đêm dưới ánh sáng xanh kỳ lạ để trốn cái nóng của mặt trời và kiếm thêm thu nhập, Grunewald nói. Grunewald cho biết, các công ty khai thác và bán lưu huỳnh với giá khoảng 600 rupiah Indonesia / kg. Họ có thể mang vác vật nặng từ 80 đến 100 kg mỗi ngày một lần — hoặc hai lần nếu họ làm việc vào ban đêm. Khi Grunewald chụp ảnh Kawah Ijen, ông đã phải đeo một chiếc mặt nạ phòng độc để chống lại các khí độc, bao gồm cả sulfur dioxide. Grunewald nói: "Chúng ta sẽ không thể ở lâu trong môi trường khí axit dày đặc như vậy mà không có những biện pháp phòng hộ". Pallister mô tả công việc hàng ngày của thợ mỏ là "nhiệm vụ khó khăn". Anh đã thấy nhiều người trong số họ chỉ sử dụng khăn ướt làm mặt nạ phòng độc. Grunewald cho biết một số thợ mỏ có mặt nạ phòng độc mà khách đã đưa cho họ, nhưng họ "không có tiền và không có điều kiện để thay bộ lọc". Grunewald cũng đã ghi lại ánh sáng màu xanh lam trên núi lửa Dallol trong Vùng suy thoái Danakil, ở vùng Afar của Ethiopia gần biên giới của Eritrea và Djibouti. Sức nóng của magma đôi khi đốt cháy bụi lưu huỳnh trong đất, tạo thành những ngọn lửa màu xanh lam bao phủ lên dung nham màu đỏ vào ban đêm. Grunewald nói: "Chúng ta rất hiếm khi thấy được cảnh tượng này vì vào ban ngày chủng ta sẽ không thấy rõ được màu sắc của ngọn lửa". https://genk.vn/giai-thich-hien-tuong-bi-an-nui-lua-phun-trao-dung-nham-mau-xanh-lam-20220329142432635.chn |
