Từ VLOSPhương pháp này khởi thủy từ cách dạy học của Xôcrat. Đây là một PPDH tiếp tục được vận dụng trong dạy học những môn ở trường THPT. Trong những pp dùng lời thì pp phỏng vấn, hs thao tác với sách ( đa phần thao tác với SGK ), báo cáo giải trình nhỏ của học viên có nhiều thuận tiện phát huy TTC của học viên . Ảnh minh họaBạn đang đọc: Phương pháp dạy học gợi mở – vấn đáp 1. Bản chất[sửa]PPDH gợi mở – phỏng vấn là quy trình tương tác giữa GV và HS, được triển khai trải qua mạng lưới hệ thống câu hỏi và câu vấn đáp tương ứng về một chủ đề nhất định được GV đặt ra. Qua việc vấn đáp mạng lưới hệ thống câu hỏi dẫn dắt của GV, HS bộc lộ được tâm lý, ý tưởng sáng tạo của mình, từ đó mày mò và lĩnh hội được đối tượng người tiêu dùng học tập .
Đây là PPDH mà GV không trực tiếp đưa ra những kỹ năng và kiến thức hoàn hảo mà hướng dẫn HS tư duy từng bước để những em tự tìm ra kỹ năng và kiến thức mới phải học. Căn cứ vào đặc thù hoạt động giải trí nhận thức của HS, người ta phân biệt những loại : phỏng vấn tái hiện, phỏng vấn lý giải minh họa và phỏng vấn tìm tòi . 2. Các loại phỏng vấn[sửa] a ) Vấn đáp tái hiện[sửa]Được thực thi khi những câu hỏi do GV đặt ra chỉ nhu yếu HS nhớ lại, nhắc lại kỹ năng và kiến thức đã biết và vấn đáp dựa vào trí nhớ, không cần suy luận. Loại phỏng vấn này chỉ nên sử dụng hạn chế khi cần đặt mối liên hệ giữa kỹ năng và kiến thức đã học với kỹ năng và kiến thức sắp học, hoặc khi củng cố kiến thức và kỹ năng vừa mới học .
Loại câu hỏi phỏng vấn tái hiện thường được sử dụng khi : - HS chuẩn bị học
bài - HS đang thực hành, luyện
tập - HS đang ôn tập những tài liệ đã
học
b ) Vấn đáp lý giải minh họa[sửa]Được thực thi khi câu hỏi của GV đưa ra có kèm theo những ví dụ minh họa ( bằng lời hoặc bằng hình ảnh trực quan ) nhằm mục đích giúp HS dễ hiẻu, dễ ghi nhớ. Phương pháp này được vận dụng có hiệu suất cao trong một số ít trường hợp, như khi GV màn biểu diễn phương tiện đi lại trực quan .
Loại câu hỏi này thường được sử dụng khi : - HS đã có những thông tin cơ bản – GV muốn HS sử dụng các thông tin ấy trong những tìn huống mớ, phức tạp
hơn - HS đang tham gia giải quyết vấn đề đặt
ra - HS đang được cuốn hút vào cuộc thảo luận sôi nỏi và sáng
tạo
c ) Vấn đáp tìm tòi[sửa]còn được gọi là phỏng vấn phát hiện hay đàm thoại ơrixtic : Là loại phỏng vấn mà GV tổ chức triển khai sự trao đổi quan điểm – kể cả tranh luận – giữa thầy với cả lớp, có khi giữa trò với trò, trải qua đó, HS nắm được tri thức mới. Hệ thống câu hỏi được sắp xếp hài hòa và hợp lý nhằm mục đích phát hiện, đặt ra và xử lý 1 số ít yếu tố xác lập, buộc HS phải liên tục cố gắng nỗ lực, tìm tòi lời giải đáp. Trật tự logic của những câu hỏi kích thích TTC tìm tòi, sự ham muốn hiểu biết. GV đóng vai trò người tổ chức triển khai sự tìm tòi còn hs thì tự lực phát hiện kiến thức và kỹ năng mới, thế cho nên kết thúc cuộc đàm thoại, HS có được niềm vui của sự mày mò. Cuối quy trình tiến độ đàm thoại, GV khôn khéo vận đụng những quan điểm của HS để Tóm lại yếu tố đặt ra, có bổ trợ, chỉnh lí khi thiết yếu . 3. Quy trình triển khai[sửa] a ) Trước giờ học[sửa]- Bước 1: Xác định
mục tiêu bài học và đối tượng dạy học. Xác định các đơn vị kiến thức kĩ năng cơ bản trong bài học và tìm cách diễn đạt các nội dung này dưới dạng câu hỏi gợi ý, dẫn dắt HS.
- Bước 2: Dự kiến nội dung các
câu hỏi , hình thức hỏi, thời điểm đặt câu hỏi (đặt câu hỏi ở chỗ nào?), trình tự của các câu hỏi (câu hỏi trước phải làm nền cho các câu hỏi tiếp sau hoặc định hướng suy nghĩ để HS giải quyết vấn đề). Dự kiến nội dung các câu trả lời của HS , trong đó dự kiến những “lỗ hổng” về mặt kiến thức cũng như những khó khăn, sai lầm phổ biến mà HS thường mắc phải. Dự kiến các câu nhận xét hoặc trả lời của GV đối với HS.
- Bước 3: Dự kiến những câu hỏi phụ để tùy tình hình từng đối tượng cụ thể mà tiếp tục gợi ý, dẫn dắt
HS.
b ) Trong giờ học[sửa]- Bước 4: GV sử dụng hệ thống câu hỏi dự kiến (phù hợp với trình độ nhận thức của từng loại đối tượng HS) trong tiến trình bài dạy và chú ý thu thập
thông tin phản hồi từ phía HS.
Xem thêm: 10 kĩ năng đặt câu hỏi của giáo viên c ) Sau giờ học[sửa]GV quan tâm rút kinh nghiệm tay nghề về tính rõ ràng, đúng chuẩn và trật tự logic của mạng lưới hệ thống câu hỏi đã được sử dụng trong giờ dạy . 4. Ưu điểm[sửa]- Vấn đáp là cách thức tốt để kích thích tư duy độc lập của HS, dạy HS cách tự suy nghĩ đúng đắn. Bằng cách này HS hiểu nội dung học tập hơn là học vẹt, thuộc
lòng. - Gợi mở vấn đáp giúp lôi cuốn HS tham gia vào bài học, làm cho không khí lớp học sôi nổi, sinh động, kích thích hứng thú học tập và lòng tự tin của HS, rèn luyện cho HS năng lực diễn đạt sự hiểu biết của mình và hiểu ý diễn đạt của người
khác. - Tạo môi trường để HS giúp đỡ nhau trong học tập. HS yếu kém có điều kiện học tập các bạn trong nhóm, có điều kiện tiến bộ trong quá trình hoàn thành các nhiệm vụ được
giao. - Giúp GV thu nhận tức thời nhiều thông tin phản hồi từ phía người học, duy trì sự chú ý của HS; giúp kiểm soát hành vi của HS và quản lí lớp
học.
Ở đây, GV giống như người tổ chức triển khai tìm tòi còn HS thì giống như người tự lực phát hiện kiến thức và kỹ năng mới. Vì vậy, sau khi kết thúc cuộc đàm thoại, HS có được niềm vui của sự tò mò, vừa nắm được kỹ năng và kiến thức mới, vừa nắm được phương pháp đi tới kỹ năng và kiến thức đó, trưởng thành thêm một bước về trình độ tư duy. Cuối cuộc đàm thoại, GV cần biết vận dụng những quan điểm của HS để Tóm lại yếu tố đặt ra, có bổ trợ và chỉnh lý khi thiết yếu. Làm được như vậy, HS càng hứng thú, tự tin vì thấy trong Kết luận của GV có phần góp phần quan điểm của mình .
Dẵn dắt theo phương pháp phỏng vấn tìm tòi như trên rõ ràng mất nhiều thời hạn hơn phương pháp thuyết trình giảng giải, nhưng kỹ năng và kiến thức HS lĩnh hội được sẽ chắc như đinh hơn nhiều . 5. Hạn chế[sửa]Hạn chế lớn nhất của phương pháp phỏng vấn là rất khó soạn thảo và sử dụng mạng lưới hệ thống câu hỏi gợi mở và phỏng vấn cho HS the một chủ đề đồng điệu. Vì vậy yên cầu GV phải có sự chuẩn bị sẵn sàng rất công phu, nếu không, kỹ năng và kiến thức mà HS thu nhận được qua trao đổi sẽ thiếu tính mạng lưới hệ thống, tản mạn, thậm chí còn vụn vặt . - Nếu GV chuẩn bị hệ thống câu hỏi không tốt, sẽ dẫn đến tình trạng đặt câu hỏi không rõ mục đích, đặt câu hỏi mà HS dễ dàng trả lời có hoặc không. Hiện nay nhiều GV thường gặp khó khăn khi xây dựng hệ thống câu hỏi do không nắm chắc trình độ của HS vì vậy ngay sau khi đặt câu hỏi thường là nêu ngay gợi ý câu trả lời khiến HS rơi vào trạng thái bị động, không thực sự làm việc, chỉ ỷ lại vào gợi ý của
GV. - Khó kiểm soát quá trình học tập của HS (có nhiều tình huống bất ngờ trong câu trả lời, thậm chí câu hỏi từ phía người học, vì vậy giờ học dễ lệch hướng do câu hỏi vụn vặt, không nhất
quán). - Khó soạn và xây dựng đáp án cho các câu hỏi mở (vì phương án trả lời của HS sẽ không giống
nhau).
6. Một số quan tâm[sửa] Khi soạn các câu hỏi, GV cần lưu ý các yêu cầu sau đây: - Câu hỏi phải có nội dung chính xác, rõ ràng, sát với
mục đích , yêu cầu của bài học, không làm cho người học có thể hiểu theo nhiều cách khác nhau. - Câu hỏi phải sát với từng loại
đối tượng HS, nghĩa là phải có nhiều câu hỏi ở các mức độ khác nhau, không quá dễ và cũng không quá khó. GV có kinh nghiệm thường tỏ ra cho HS thấy các câu hỏi đều có tầm quan trọng và độ khó như nhau (để HS yếu có thể trả lời được những câu hỏi vừa sức mà không có cảm giác tự tin rằng mình chỉ có thể trả lời được những câu hỏi dễ và không quan trọng). - Cùng một nội dung học tập, cùng một mục đích như nhau, GV có thể sử dụng nhiều dạng câu hỏi với nhiều
hình thức hỏi khác nhau. - Bênh cạnh những câu hỏi chính, cần chuẩn bị những câu hỏi phụ (trên cơ sở dự kiến các câu trả lời của HS, trong đó có thể có những câu trả lời sai) để tùy tình hình thực tế mà gợi ý, dẫn dắt
tiếp. - Nên chú ý đặt các câu hỏi mở để HS đưa ra nhiều phương án trả lời và phát huy được tính tích cực, sáng tạo của
HS. - Câu hỏi được GV sử dụng với những mục đích khác nhau, ở những khâu khác nhau của quá trình dạy học nhưng quan trọng nhất và cũng khó sử dụng nhất là ở khâu nghiên cứu tài liệu. Trong khâu dạy bài mới, câu hỏi đựoc sử dụng trong những phương pháp khác nhau nhưng quan trọng nhất là trong phương pháp vấn
đáp.
7. Ví dụ[sửa] Ví dụ 1 : Giải hệ bpt[sửa] Ví dụ: Khi dạy học môn Toán lớp 10, khi hướng dẫn HS giải bài toán: Tìm các giá trị của m để hệ bất phương trình sau có nghiệm (Bài 64 trang 146, SGK đại sô 10 Nâng cao) GV hoàn toàn có thể sử dụng mạng lưới hệ thống những câu hỏi sau : – Bất phương trình đầu của hệ đã có nghiệm chưa ? Tập nghiệm của bất phương trình đó như thế nào ? – Để xác lập tập nghiệm của bất phương trình thứ hai phải xét những trường hợp nào ? (Để trả lời được câu hỏi này, HS phải vận dụng thành thạo cách giải và biện luận bất phương trình dạng
).– Với mỗi trường hợp đó, hệ bất phương trình có nghiệm khi nào ? Trả lời được những câu hỏi trên thì HS sẽ giải được bài toán . Từ cách giải bài toán trên, cho HS đàm đạo để vấn đáp những câu hỏi : – Có thể tổng quát bài toán đó như thế nào ? Câu trả lời mong đợi là: Xem thêm: Giải đáp những thắc mắc thầm kín về sex Bài toán tổng quát : Cho một hệ bất phương trình có chứa tham số. Hãy tìm toàn bộ những giá trị của tham số để hệ bất phương trình đã cho có nghiệm .
Đường lối giải bài toán tổng quát đó là : - Tìm mọi giá trị của tham số m để cho: Mọi bất phương trình của hệ đều có nghiệm, tìm tập nghiệm
của mỗi bất phương trình trong trường hợp đó. - Tìm điều kiện để các bất phương trình của hệ có nghiệm chung, tức là tìm điều kiện để
Tài liệu tìm hiểu thêm[sửa]- Modul số 18: Phương pháp dạy học tích cực; Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên cho GV khối THPT; Vụ Giáo dục Trung học;
2013
Bài liên quan
|
